Kompetencje kluczowe a podstawa programowa

Kompetencje kluczowe to te, których potrzebujemy do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. W kontekście tych zadań istotna jest odpowiedź na pytanie, jakie umiejętności są szczególnie przydatne w zmieniającej się rzeczywistości i czy współczesne szkoły potrafią te umiejętności wykształcić?

Obecnie obowiązują Zalecenia Rady Europy z dnia 22.05.2018r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie definiujące osiem kompetencji kluczowych.

Są nimi kompetencje:

  1. 1.     W zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
  2. 2.     W zakresie wielojęzyczności.
  3. 3.     Matematyczne oraz w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
  4. 4.     Cyfrowe
  5. 5.     Osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się
  6. 6.     Obywatelskie.
  7. 7.     W zakresie przedsiębiorczości
  8. 8.     W zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Kompetencje są definiowane jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw, przy czym:

a)     wiedza składa się z faktów i liczb, koncepcji, idei i teorii, które są już ugruntowane i pomagają zrozumieć określoną dziedzinę lub zagadnienie;

b)     umiejętności definiuje się jako zdolność i możliwość realizacji procesów i korzystania z istniejącej wiedzy do osiągania wyników;

c)     postawy opisują usposobienie i sposoby myślenia służące działaniu lub reagowaniu na idee, osoby lub sytuacje, z którymi się spotykamy.

Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, uzyskania szans na zatrudnienie, włączenia społecznego i aktywnego obywatelstwa. Rozwija się je w perspektywie uczenia się przez całe życie, począwszy od wczesnego dzieciństwa przez całe dorosłe życie.

 

W nowej  podstawie programowej  wskazuje się, że:

Najważniejsze umiejętności rozwijane w ramach kształcenia ogólnego w szkole podstawowej to:

1)                     sprawne komunikowanie się w języku polskim oraz w językach obcych nowożytnych;

2)                     sprawne wykorzystywanie narzędzi matematyki w życiu codziennym, a także kształcenie myślenia matematycznego;

3)                     poszukiwanie, porządkowanie, krytyczna analiza oraz wykorzystanie informacji z różnych źródeł;

4)                     kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się z informatyki, w tym programowanie;

5)                     rozwiązywanie problemów, również z wykorzystaniem technik mediacyjnych;

6)                     praca w zespole i społeczna aktywność;

7)                     aktywny udział w życiu kulturalnym szkoły, środowiska lokalnego oraz kraju.

 

Do najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego

w liceum ogólnokształcącym i technikum należą:

myślenie – rozumiane jako złożony proces umysłowy, polegający na tworzeniu nowych reprezentacji za pomocą transformacji dostępnych informacji, obejmującej interakcję wielu operacji umysłowych: wnioskowanie, abstrahowanie, rozumowanie, wyobrażanie sobie, sądzenie, rozwiązywanie problemów, twórczość. Dzięki temu, że uczniowie szkoły ponadpodstawowej uczą się równocześnie różnych przedmiotów, możliwe jest rozwijanie następujących typów myślenia: analitycznego, syntetycznego, logicznego, komputacyjnego, przyczynowo-skutkowego, kreatywnego, abstrakcyjnego; zachowanie ciągłości kształcenia ogólnego rozwija zarówno myślenie percepcyjne, jak i myślenie pojęciowe. Synteza obu typów myślenia stanowi podstawę wszechstronnego rozwoju ucznia;

1)                      czytanie – umiejętność łącząca zarówno rozumienie sensów, jak i znaczeń symbolicznych wypowiedzi; kluczowa umiejętność lingwistyczna i psychologiczna prowadząca do rozwoju osobowego, aktywnego uczestnictwa we wspólnocie, przekazywania doświadczeń między pokoleniami;

2)                      umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych, zarówno w mowie, jak i w piśmie, to podstawowa umiejętność społeczna, której podstawą jest znajomość norm językowych oraz tworzenie podstaw porozumienia się w różnych sytuacjach komunikacyjnych;

3)                     kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się z informatyki, w tym programowanie;

4)                     umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno- -komunikacyjnymi, w tym dbałość o poszanowanie praw autorskich i bezpieczne poruszanie się w cyberprzestrzeni;

5)                     umiejętność samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania, rzetelnego korzystania ze źródeł;

6)                     nabywanie nawyków systematycznego uczenia się, porządkowania zdobytej wiedzy i jej pogłębiania;

7)                     umiejętność współpracy w grupie i podejmowania działań indywidualnych.

 

Cechy kompetencji kluczowych.

  • Wszystkie kompetencje kluczowe są uważane za jednakowo ważne dla rozwoju osobistego.
  • Zakresy wielu spośród tych kompetencji częściowo się pokrywają i są powiązane, umiejętności wynikające z jednej, wspierają biegłość w innej.
  • Niektóre są przekrojowe lub interdyscyplinarne (np. znajomość technologii informacyjno-komunikacyjnych, przedsiębiorczość, umiejętności obywatelskie, ekspresja kulturowa i kompetencja w zakresie uczenia się ).
  • Umiejętności językowe (sprawność, czytania, pisania), matematyczne i umiejętności w zakresie (TIK) to podstawa uczenia się;
  • Umiejętność uczenia się sprzyja wszelkiej innej aktywności edukacyjnej.
  • Niektóre sprawności są kluczowe dla wszystkich ośmiu kompetencji (np. krytyczne myślenie, kreatywność, inicjatywność, rozwiązywanie problemów, ocena ryzyka, podejmowanie decyzji, kierowanie emocjami).

 

 

 

 

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *