Przyjemność płynąca z oddawania się białemu szaleństwu może niestety czasami zakończyć się tragedią. Nadal najczęstszą przyczyną wypadków narciarskich są niedostateczne umiejętności połączone z brawurą. Zatrważająca jest również nieznajomość podstawowych zasad bezpieczeństwa na stokach. Myślę, że to ostatni dzwonek, by tuż przed upragnionym wyjazdem choć na moment zastanowić się nad naszym bezpieczeństwem. Wydaje nam się, że mamy niezawodny sprzęt, jeszcze lepsze umiejętności i na pewno damy sobie radę, ale pamiętajmy, że życie i zdrowie mamy tylko jedno. O czym powinniśmy wiedzieć jako odpowiedzialni rodzice, nauczyciele i wychowawcy by móc przekazywać zasady bezpiecznego wypoczynku.
Po pierwsze powinniśmy zadać sobie pytanie – czy znamy podstawowe reguły obowiązujące na stokach? Mowa oczywiście o Dekalogu FIS czyli Dekalogu Międzynarodowej Federacji Narciarskiej. Jest to zbiór 10 reguł obowiązujących na stokach całego świata, zarówno narciarzy jak i snowboardzistów. Dekalog traktuje się jako modelowy wzór zachowania odpowiedzialnego i ostrożnego narciarza. To właśnie obowiązkiem każdej osoby planującej wyjście na stok jest zapoznanie się z tymi zasadami. W razie wypadku osoba, która się do nich nie stosowała może zostać pociągnięta do odpowiedzialności cywilnej lub karnej
Poniżej Dekalog FIS w tłumaczeniu zleconym przez SITN (Stowarzyszenie Instruktorów i Trenerów Narciarstwa). Całość wraz z ogólnym komentarzem jest dostępna na stronie http://www.sitn.pl/dokumenty/147,dekalog-fis.html .
1. Wzgląd na inne osoby. Każdy narciarz lub snowboarder powinien zachować się w taki sposób, aby nie stwarzać niebezpieczeństwa ani szkody dla innej osoby.
2. Sposób jazdy na nartach i snowboardzie oraz panowanie nad prędkością. Każdy narciarz lub snowboarder powinien kontrolować sposób jazdy. Powinien on dostosować szybkość i sposób jazdy do swoich umiejętności, rodzaju i stanu trasy, warunków atmosferycznych oraz natężenia ruchu.
3. Wybór kierunku jazdy. Narciarz lub snowboarder nadjeżdżający od tyłu musi wybrać taki tor jazdy, aby nie spowodować zagrożenia dla narciarzy lub snowboarderów znajdującym się przed nim.
4. Wyprzedzanie. Narciarz lub snowboarder może wyprzedzać innego narciarza lub snowboardera z góry i z dołu, z prawej i z lewej strony pod warunkiem, że zostawi wystarczająco dużo przestrzeni wyprzedzanemu narciarzowi lub snowboarderowi na wykonanie przez niego wszelkich zamierzonych lub niezamierzonych manewrów.
5. Ruszanie z miejsca i poruszanie się w górę stoku. Narciarz lub snowboarder, wjeżdżając na oznakowaną drogę zjazdu, ponownie ruszając po zatrzymaniu się, czy też poruszając się w górę stoku, musi spojrzeć i w górę, i w dół stoku, aby upewnić się, że może to uczynić bez zagrożenia dla siebie i innych.
6. Zatrzymanie na trasie. O ile nie jest to absolutne konieczne, narciarz lub snowboarder musi unikać zatrzymania się na trasie zjazdu w miejscach zwężeń i miejscach o ograniczonej widoczności. Po upadku w takim miejscu narciarz lub snowboarder winien usunąć się z toru jazdy możliwie jak najszybciej.
7. Podchodzenie i schodzenie na nogach. Narciarz lub snowboarder musi podchodzić lub schodzić na nogach wyłącznie skrajem trasy.
8. Przestrzeganie znaków narciarskich. Każdy narciarz lub snowboarder winien stosować się do znaków narciarskich i oznaczeń tras.
9. Wypadki. W razie wypadku każdy narciarz lub snowboarder winien udzielić poszkodowanym pomocy.
10. Obowiązek ujawnienia tożsamości. Każdy narciarz, snowboarder, obojętnie czy sprawca wypadku, poszkodowany czy świadek musi w razie wypadku podać swoje dane osobowe.
Po drugie, powinniśmy wiedzieć czego wymaga od nas nasz rodzimy ustawodawca. Ustawa z dn. 18 sierpnia 2011r. o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich, która weszła w życie 31 grudnia 2011r. nakłada kilka fundamentalnych obowiązków na narciarzy i snowboardzistów. Mowa tu między innymi o obowiązku używania kasku ochronnego przez osoby które nie ukończyły 16r.ż. (rozdz.4, Art.29). Odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa nie tylko na rodzicach, ale również opiekunach, nauczycielach czy instruktorach (rozdz.7, Art.45, pkt 2). Dla własnego bezpieczeństwa każdy z nas powinien posiadać kask bez względu na to czy jest to od nas wymagane czy nie, również dlatego, że często jesteśmy przykładem dla naszych podopiecznych.
Według ustawodawcy osoby uprawiające narciarstwo lub snowboarding na zorganizowanym terenie narciarskim są zobowiązane do zachowania należytej staranności w celu ochrony życia i zdrowia własnego oraz innych osób, a w szczególności:
– zapoznania się z zasadami korzystania z danego terenu, obiektu lub urządzenia i ich przestrzegania;
– stosowania się do znaków nakazu i zakazu umieszczanych przez zarządzającego zorganizowanym terenem narciarskim;
– zjeżdżania z szybkością dostosowaną do swoich umiejętności oraz stopnia trudności i stanu trasy, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu;
– użytkowania sprawnego technicznie sprzętu narciarskiego i snowboardowego odpowiedniego do rodzaju podejmowanej aktywności, zgodnie z jego przeznaczeniem i zasadami użycia;
– bezzwłocznego informowania ratowników narciarskich o zaistniałym wypadku lub zaginięciu osoby oraz o innych zdarzeniach nadzwyczajnych mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo osób (rozdz.4, Art.31).
Zabronione jest również uprawianie narciarstwa i snowboardingu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego pod karą grzywny (rozdz.7, Art.45, pkt 1). Zarządzający danym stokiem narciarskim lub osoba przez niego upoważniona może odmówić wstępu lub też nakazać opuszczenie terenu narciarskiego osobie, której zachowanie wyraźnie wskazuje, że znajduje się ona w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego.
Ma również prawo wezwać policję.
Obecnie nad bezpieczeństwem narciarzy na stokach w całej Polsce oprócz ratowników TOPR i GOPR czuwają także policjanci oraz ratownicy narciarscy. Prowadzony jest szereg akcji mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa na stokach. Nikt jednak nie zadba o bezpieczeństwo nasze i naszych bliskich lepiej niż my sami. W całym naszym życiu spotykamy się z pewnymi standardami, wzorami zachowań, czy zasadami bezpieczeństwa, które pozwalają nam cieszyć się dobrym zdrowiem a nawet, w skrajnych przypadkach zachować życie. Dlatego tak ważne jest zapoznanie się z nimi i ich przestrzeganie, czy to na stoku narciarskim czy w naszej codziennej pracy tak byśmy mogli czuć się bezpiecznie. To właśnie poczucie bezpieczeństwa, które daje nam nasza wiedza i umiejętności pozwoli nam cieszyć się drogą do obranego celu.
