Co to jest mobbing?
Mobbing (od ang. ‘mob’ – tłum, zbiorowisko) po raz pierwszy użył tego określenia szwedzki lekarz i psycholog Heinz Leymann w latach osiemdziesiątych XX wieku. Mobbing – „oznacza wytworzenie się wokół ofiary atmosfery zagrożenia, która ma na celu wyłączenie jej z grupy koleżeńskiej lub z życia społecznego” (Olweus D., 1998, s. 16-17). Taktyka może być różna: od szykanowania, izolowania i obmawiania czy szantażu do przemocy fizycznej (popchnięcia, bicia). Niekiedy przybiera postać jedynie wrogich gestów bądź grymasów.
Do najczęstszych form mobbingu zalicza się:
- szykanowanie,
- izolowanie,
- wyśmiewanie, wyszydzanie,
- obmawianie, plotki, ubliżanie,
- szantaż,
- przemoc fizyczna – popchnięcia, bicie, gwałt,
- wrogie gesty lub grymasy.
Cechy mobbingu
Aby można było mówić o przejawach mobbingu muszą wystąpić następujące cechy:
- prześladowanie ofiary przez sprawcę mobbingu musi trwać ciągle przez dłuższy czas,
- sprawca mobbingu ma nad ofiarą przewagę psychiczną lub fizyczną,
- dotyczy sytuacji, kiedy można się spodziewać, że ofiara i dręczyciel będą się często widywać,
- jest ukrywany przed otoczeniem (dokuczanie występuje, kiedy ofiara jest w towarzystwie tych, którzy jej dokuczają),
- zwykle rozpuszcza się pogłoski, że ofiara jest psychicznie nie w porządku i „są z nią problemy”,
- mobbing ma charakter celowy , czyli sprawcy chodzi o wyłączenie ofiary z grupy koleżeńskiej bądź zepsucie jej opinii.
Mobbing rówieśniczy, czyli prześladowanie dziecka przez inne dziecko (dzieci), to forma przemocy fizycznej i/lub psychicznej. Polega na określonych przemocowych zachowaniach prześladowcy/prześladowców (mobbera) wobec osoby prześladowanej (ofiary), które trwają dłuższy czas.
Mobber to prześladowca sam lub wraz z grupą może np.: nękać wybrane dziecko, nadawać mu obraźliwe przezwiska (często z podtekstem seksualnym), szydzić z niego i zachęcając do tego samego innych, poniżać, obrzucać obelgami, złośliwościami, groźbami, poszturchiwać, szarpać, opluwać, kopać, przewracać, wykręcać ręce, ciągnąć za włosy, bić ręką po twarzy i ciele itp.
Mobber stara się przy tym odizolować swoją ofiarę od reszty grupy rówieśniczej, np. klasy. Dziecko staje się „wyrzutkiem”, z którym nikt nie ma prawa się bawić lub rozmawiać. Prześladowca może też stawiać swojej ofierze żądania:
- dziecko ma zdobywać i oddawać prześladowcy pieniądze,
- zabawki,
- śniadanie,
- różne wartościowe przedmioty, np. buty, odzież, elementy ubioru.
Mobbing może być przeniesiony do sieci: do Internetu lub telefonów (mobbing elektroniczny), gdzie prześladowcy wrzucają odpowiednio spreparowana nagrania (filmiki) z obraźliwymi komentarzami i hejtowaniem (wyrażaniem nienawiści).
Ofiara mobbingu cierpi w samotności. Ma zamknięte usta ze strachu przed pobiciem, zniszczeniem rzeczy, eskalacją prześladowań.
Mobbing buduje u prześladowanego dziecka poczucie osaczenia, bezradności i rozpaczy. Przypadki mobbingu mają miejsca nawet w przedszkolu.
Działania prześladowcy zwykle są związane z określonym miejscem lub okolicą. Najczęściej dotyczy to terenu szkoły i jej pobliża, ale może być to też podwórko, placówka zajęć pozaszkolnych itp.
