Badania przeprowadzono metodą wywiadu. W celu dokładnego zebrania danych skonstruowano dwa kwestionariusze – dla pedagogów i osobny dla dyrektorów. Oba scenariusze wywiadu składały się z 10 pytań. Odpowiedzi na poszczególne pytania przedstawiamy poniżej.
Większość badanych pedagogów wyraziła zdanie, że najważniejsza w pracy pedagoga jest wiedza dotycząca pomocy psychologiczno-pedagogicznej i szczegółowa wiedza dotycząca deficytów rozwojowych dzieci. Nieliczni respondenci wskazali na wiedzę o aktualnych trendach w pedagogice. Żadna z ankietowanych osób nie wybrała takich obszarów wiedzy, jak ogólna wiedza o oświacie (Ustawa o systemie oświaty, Karta Nauczyciela) oraz przepisy prawne dotyczące pracy pedagoga.
Wszyscy dyrektorzy uważali, że w pracy pedagoga ważna jest wiedza dotycząca pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Większość badanych wskazała na szczegółową wiedzę dotycząca deficytów rozwojowych dzieci. Połowa dyrektorów uznała za taką wiedzę o przepisach prawnych dotyczących pracy pedagoga. Nieliczni respondenci wskazali wiedzę o aktualnych trendach w pedagogice. Żadna z ankietowanych osób nie wskazała obszaru ogólnej wiedzy o oświacie (Ustawa o systemie oświaty, Karta Nauczyciela).
Jakie trudności napotyka pedagog w pracy w poszczególnych obszarach?
Zdaniem pedagogów największe trudności w pracy to brak specjalistycznych szkoleń w powyższych zakresach oraz finansowania tych szkoleń, a także niesprecyzowane wymagania dotyczące dokumentacji pedagoga.
Natomiast odpowiedzi dyrektorów przedstawione zostały w poniższej tabeli:
Czy uważa Pan/Pani, że w pracy pedagoga ważna jest ogólna wiedza o zmianach cywilizacyjnych (społeczno-kulturowych) oraz wpływie tych zmian na szkołę?
Wszyscy badani pedagodzy i dyrektorzy uznali, że wiedza taka jest ważna w pracy pedagoga.
Czy są jeszcze jakieś obszary wiedzy, których nie uwzględniliśmy na tej liście, a które są ważne w pracy pedagoga?
Wszyscy badani pedagodzy uznali, że nie ma takich obszarów.
Natomiast wśród dyrektorów pojawiła się opinia, że w pracy pedagoga ważne są również:
– ogólne zasady komunikacji interpersonalnej
– humanitaryzm – poczucie dobra drugiego człowieka
Wszyscy pedagodzy uważają, że do najważniejszych umiejętności w ich pracy zaliczyć należy umiejętność pracy z uczniem trudnym. Ponad połowa badanych uznała, że za taką można uznać umiejętność rozwiązywania konfliktów i przeprowadzania dobrej interwencji oraz współpracy z nauczycielami. Połowa pedagogów za najważniejszą w pracy uznała umiejętność współpracy z instytucjami wspomagającymi pracę na rzecz dziecka. Niewielka część tej grupy badanych wskazała na umiejętność współpracy z rodzicami i umiejętność współpracy z dyrektorem.
Wszyscy dyrektorzy za najważniejszą w pracy pedagoga uznali umiejętność rozwiązywania konfliktów. Ponad połowa z badanych za takie uznała umiejętności przeprowadzenia dobrej interwencji, współpracy z rodzicami oraz współpracy z nauczycielami. Natomiast połowa grupy dyrektorów wskazała umiejętność współpracy z dyrektorem, współpracy z instytucjami wspomagającymi pracę na rzecz dziecka oraz pracy z uczniem trudnym.
Jakie trudności napotyka pedagog w pracy związane z poszczególnymi umiejętnościami?
Pedagodzy wymieniali następujące trudności:
– brak szkoleń doskonalących powyższe umiejętności, które w efekcie dawałyby większą skuteczność w pracy
– różne, często sprzeczne oczekiwania innych osób
– trudności w dotarciu do uczniów sprawiających problemy wychowawcze
Natomiast wypowiedzi dyrektorów przedstawione zostały w tabeli poniżej:
Wszyscy pedagodzy uznali, że w pracy pedagoga ważna jest umiejętność koordynowania pracy zespołu pomocy psychologiczno-pedagogicznej i umiejętność tworzenia dokumentacji ucznia objętego opieką pedagoga. Większość badanych za taką umiejętność uznaje budowanie strategicznych dokumentów szkoły, takich jak: wizja, program wychowawczy. Mniej niż połowa badanych za ważną uznała umiejętność wykorzystania technik informatycznych.
Wszyscy dyrektorzy uznali za ważne wszystkie wymienione umiejętności. Dodatkowo uznali, że w pracy pedagoga ważne są takie umiejętności jak:
– nawiązywania kontaktu, budowania relacji
– słuchania, pozyskiwania zaufania, feedback
– współpracy w zespole wychowawczym
– bycia odważnym i stanowczym w zabieganiu o dobro dziecka ( nie liczą się powiązania koleżeńskie)
– korzystania z rozwiązań zewnętrznych i sprawdzenia ich na terenie własnej szkoły.
Jakie oczekiwania wobec roli pedagoga wg Pana/Pani mają:
Odpowiedzi to pytania dotyczące oczekiwań wobec pedagogów przedstawione zostały w poniższej tabeli:
Co jest najbardziej satysfakcjonujące w pracy pedagoga?
Pedagodzy udzielili następujących odpowiedzi:
– uśmiech ucznia, wdzięczność jego, rodzica
– sukcesy uczniów w nauce, dobra frekwencja
– rozwiązane sprawy, konflikty
– zmiany w postawach uczniów, w jego zachowaniu
– otwartość, zaufanie młodzieży
– poprawa relacji uczeń – rodzic, uczeń – nauczyciel
Badania przeprowadziła:Magdalena Kaliszkowska-socjolog, absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Ukończyła także studia magisterskie z Ekonomii na Uniwersytecie Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie.
