22 sierpnia 2012 roku minister Krystyna Szumilas ogłosiła podstawowe kierunki polityki oświatowej obowiązujące w tym roku szkolnym. Równocześnie na stronie MEN ukazały się materiały dla dyrektorów szkół i przedszkoli, kadry pedagogicznej, rodziców oraz organów prowadzących szkoły podstawowe i przedszkola, które w zamyśle twórców mają pomóc w realizacji priorytetów polityki oświatowej. Ogłoszone kierunki polityki stanowią podstawę planów nadzoru pedagogicznego dla wszystkich szkół i placówek oświatowych.
Kierunek pierwszy to wspieranie rozwoju dziecka młodszego, w tym obniżenie wieku szkolnego do 6 lat. W roku 2014 obowiązek szkolny obejmie wszystkie dzieci sześcioletnie. Działania szkół powinny się koncentrować na tym, aby proces obniżenia wieku podjęcia obowiązku szkolnego przebiegał spokojnie, więc konieczne jest, aby wszyscy zaangażowani w kształcenie dzieci młodszych znali podstawy prawne, w tym podstawę programową wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Szczególną troską dyrektorów powinna być diagnoza przedszkolna i wczesnoszkolna, której rzetelne przeprowadzenie pozwoli podjąć działania, aby każde dziecko otrzymało wsparcie odpowiednie do zdiagnozowanych problemów. Bardzo ważnym aspektem wszystkich działań związanych z rozwojem dziecka młodszego jest dobra współpraca z rodzicami. Im bardziej świadomi rodzice, tym skuteczniejsza będzie praca szkoły.
Kierunek drugi to wzmacnianie bezpieczeństwa w szkołach i placówkach oświatowych. Na bezpieczeństwo szkoły składa się: bezpieczne i higieniczne warunki pracy, kontrola wewnętrzna – zarządzanie ryzykiem, działania przeciwpożarowe, prewencyjne, sprzyjające prawidłowym stosunkom społecznym. Nauczyciel jest również kierownikiem procesu dydaktycznego i obowiązują go zapisy art. 212 Kodeksu Pracy. Kierując uczniami jest obowiązany:
- organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
- dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
- organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie uczniów przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,
- dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
- egzekwować przestrzeganie przez uczniów przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
- zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad uczniami.
Szczególną uwagę należy zwrócić na bezpieczeństwo uczniów podczas zajęć innych, niż w klasie (wf, wycieczki, imprezy szkolne). Bardzo ważne jest, aby wszyscy, którzy pracują z dziećmi, znali procedury, jak należy postąpić w sytuacji, kiedy dojdzie do nieszczęśliwego wypadku lub też do sytuacji, kiedy pomoc jest potrzebna dziecku przewlekle choremu (np. epilepsja, cukrzyca).
Bezpieczeństwo dziecka to jednak przede wszystkim profilaktyka i wychowanie. Żeby programy szkoły w tych działaniach były dobrze przygotowane, konieczna jest dobrze przeprowadzona diagnoza zagrożeń. Tutaj także mogą pomóc rodzice.
Kierunek trzeci to podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Zmiana podstawy programowej ma zapewnić możliwość zatrudnienia polskich absolwentów na rynku pracy poprzez rozwijanie kompetencji kluczowych, które w gospodarce opartej na wiedzy będą szczególnie użyteczne: czytanie, myślenie matematyczne i naukowe, posługiwanie się technologiami informatycznymi, komunikowanie się w języku ojczystym i w językach obcych, umiejętność pracy zespołowej i uczenia się. Ważne są także postawy otwartości i ciekawości świata, uczciwości, odpowiedzialności obywatelskiej, kreatywności i szacunku dla innych ludzi i kultur. Spójność podstawy programowej na wszystkich etapach kształcenia, praca nad takimi samymi kompetencjami kluczowymi od pierwszego etapu aż do matury, powinna spowodować także wzrost liczby uczniów zainteresowanych naukami ścisłymi.
W liceach ogólnokształcących położono nacisk na równowagę między nauczaniem przedmiotów ścisłych i humanistycznych., przy możliwości wyboru 2 do 4 przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonym. Celem jest dobre przygotowanie do egzaminu dojrzałości oraz opanowanie przez uczniów wiedzy i umiejętności przewidzianych w podstawie programowej.
Uczeń technikum powinien opanować podstawę programową przedmiotów obowiązkowych w takim zakresie, jak uczeń liceum. Ponadto ma możliwość wyboru 2 przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonym.
Kształcenie zawodowe odbywać się będzie w technikach i szkołach zawodowych, a także w szkołach policealnych dla młodzieży i dorosłych. Stopniowemu wygaszaniu podlegają: liceum profilowane, zasadnicza szkoła zawodowa dla dorosłych, technikum dla dorosłych, technikum uzupełniające dla młodzieży, a od roku szkolnego 2013/14 także technikum uzupełniające dla dorosłych.
Zmienia się konstrukcja podstawy programowej kształcenia w zawodach. Określa ona nie tylko zawody, ale także wszystkie wyodrębnione z nich kwalifikacje oraz wskazuje ścieżki ich uzupełniania lub podwyższania. Nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach stanowi jednocześnie standard wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych kwalifikacji. W liceum ogólnokształcącym, technikum i zasadniczej szkole zawodowej realizowane będą w zakresie podstawowym te same przedmioty ogólnokształcące. Różny będzie jednak okres ich realizacji: w liceum ogólnokształcącym – jeden rok, w technikum – dwa lata, w zasadniczej szkole zawodowej – trzy lata. Od 1 września 2012 r. w zasadniczych szkołach zawodowych można uczyć się w 76 zawodach, w technikach – 92. W szkołach zawodowych ponad 60% całego czasu przeznaczonego na kształcenie stanowić będzie praktyczne nauczanie zawodu.
