Rozporządzenie wymienia jedenaście przypadków uczniów, którym należy zagwarantować pomoc psychologiczno-pedagogiczną. Pamiętajmy jednak, że lista ta nie jest zamknięta. Oprócz wspierania uczniów szkoły mają obowiązek udzielenia pomocy rodzicom oraz nauczycielom. Przy czym korzystanie z pomocy co do zasady jest bezpłatne i dobrowolne. Rodzic może więc nie wyrazić zgody, by jego dziecko uczęszczało na dodatkowe zajęcia organizowane w szkole.
Ministerstwo zadbało o autonomię szkół, przedszkoli i placówek – to dyrektor organizuje pomoc, udzielają jej zaś nauczyciele, wychowawcy i specjaliści. Wszyscy udzielający pomocy mogą zgodnie z prawem współpracować z: rodzicami, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, placówkami doskonalenia zawodowego nauczycieli, organizacjami pozarządowymi, instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Prawodawca zwiększył w nowym akcie prawnym listę osób, którym przysługuje inicjatywa. O pomoc może porosić: sam uczeń, rodzice, dyrektor, nauczyciel, wychowawca, specjalista, pielęgniarka środowiskowa, higienistka szkolna, poradnia psychologiczno-pedagogiczna, asystent edukacji romskiej, pomoc nauczyciela, pracownik socjalny, asystent rodziny oraz kurator sądowy.
Formy pomocy w porównaniu z poprzednim rozporządzeniem nie ulegają większym zmianom. Rząd wprowadził dodatkową formę „bieżącą pracę z uczniem”. Największy wachlarz możliwości posiadają szkoły. W przedszkolu i placówce organizuje się: zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia specjalistyczne, porady i konsultacje. W szkole dla dorosłych natomiast zajęcia z doradztwa zawodowego i edukacyjnego, porady, konsultacje, warsztaty i szkolenia. Rodzice i nauczyciele mają prawo do porad, konsultacji, warsztatów i szkoleń.
Osobami uprawnionymi do prowadzenia zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz z planowaniem kształcenia i kariery zawodowej mają prawo prowadzić nauczyciele, specjaliści oraz wychowawcy. Podobnie jest z warsztatami, szkoleniami oraz poradami i konsultacjami. Nauczyciel, wychowawca oraz specjalista nie potrzebuje więc dodatkowych uprawnień, by przeprowadzić np. szkolenie dla rodziców.
Istotnym novum jest obowiązek przeprowadzania diagnozy uczniów uzdolnionych w szkołach oraz tych, mających trudności w nauce.
Osobą odpowiedzialną za zorganizowanie pomocy konkretnemu uczniowi w przypadku szkół jest wychowawca, zaś w przypadku przedszkoli i placówek dyrektor. Warto podkreślić, że dyrektor ma prawo wyznaczyć osobę, której zadaniem będzie planowanie i koordynowanie udzielania pomocy. Wychowawca lub dyrektor, ewentualnie osoba wyznaczona przez dyrektora ustalają formy udzielania tej pomocy, okres ich udzielania oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane.
Uwaga! Ostateczną decyzję co do wymiaru godzin podejmuje ostatecznie dyrektor, biorąc pod uwagę możliwości ilość godzin, którą dysponuje. Przypomnijmy, że tzw. godziny karciane są godzinami do dyspozycji dyrektora i to on decyduje ostatecznie, jaki charakter będą miały niniejsze zajęcia.
W przypadku uczniów, którzy mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, opracowuje się dla nich indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, zaś pozostałym uczniom opracowuje się program zajęć zgodnie z ustalonymi formami pomocy. Rozważmy przykład dwóch uczniów. Jeden posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na niepełnosprawność ruchową, drugi zaś nie posiada ani orzeczenia, ani opinii, lecz stwierdzono u niego szczególne uzdolnienia. Pierwszemu opracowuje się IPET, drugiemu wystarcza program opracowany przez nauczyciela prowadzącego zajęcia rozwijające uzdolnienia np. z matematyki.
O potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną informuje się rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia. Dyrektor pisemnie podaje następujące informacje: o ustalonych dla ucznia formach, okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane. Nie musi tego jednak robić wysyłając np. list polecony, może to zrobić w sposób przyjęty w danym przedszkolu, szkole lub placówce.
Nowością jest unormowanie statusu terapeuty pedagogicznego, którego zadaniem jest: prowadzenie badań i działań diagnostycznych uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się; prowadzenie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym; podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających niepowodzeniom edukacyjnym uczniów, we współpracy z rodzicami uczniów wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
