Konflikt jest nieodłącznym, naturalnym zjawiskiem obecnym w życiu każdego człowieka, wystąpić może jeżeli w sytuacji biorą udział co najmniej dwie osoby. Według słownika języka polskiego konflikt to „przedłużająca się niezgoda między stronami, różnica między wartościami, postawami, poglądami itp.”.
Każdy z nas jest inny, ma inne potrzeby, oczekiwania, poglądy, opinie, temperament, cechy osobowości i sposób bycia co może przyczyniać się do powstawania konfliktów. Sytuacje konfliktowe występują w każdej grupie zawodowej jak również w życiu prywatnym.
Konflikty w pracy mają pejoratywny wpływ na efektywność wykonywanej pracy, na atmosferę panującą w miejscu pracy, powodują życie w stresie, rozkojarzenie, brak poczucia bezpieczeństwa, często brak koncentracji i zadowolenia z wykonywanej pracy, która powinna być dla człowieka źródłem radości. Konflikty mogą doprowadzić do utraty pozycji, autorytetu, powodują podziały wśród pracowników, mogą powodować rozpad grupy uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły. Wpływają na pogorszenie się atmosfery w pracy. Z drugiej strony konflikty mają również swoje dobre strony. Mogą stanowić dla człowieka nowe doświadczenia, budować poczucie pewności siebie, umiejętności radzenia sobie z problemami, uczą radzenia sobie z różnymi sytuacjami z jakimi możemy się zetknąć, mogą stanowić swoistą wskazówkę w jaki sposób należy postępować w sytuacjach trudnych. Zmuszają do poszukiwania nowych metod ich rozwiązywania, do poszukiwania kontaktu z drugim człowiekiem, mogą uczyć empatii poznania sposobu myślenia i odczuwania drugiej osoby, zbliżają ludzi do siebie. Sytuacje konfliktowe dają też możliwość rozładowania złych emocji, mogą doprowadzić do wzrostu sprawiedliwości wśród grup społecznych.
Rodzaje konfliktów szkolnych
Konflikt uczeń-nauczyciel
Pierwszą grupą konfliktów, które zostaną omówione są konflikty na linii uczeń-nauczyciel. Przyczyn konfliktów między uczniami a nauczycielami jest cała gama. Dotyczą one najczęściej sposobu oceniania. Bardzo często uczeń nie zgadza się z wystawioną przez nauczyciela oceną(najczęściej obawia się reakcji rodziców, konsekwencji jakie może za to ponieść-np. może otrzymać zakaz używania telefonu komórkowego, co dla młodych ludzi w dzisiejszym świecie jest „dramatem”). Uczeń czuje smutek, złość, rozczarowanie, poczucie niesprawiedliwości (ponieważ przygotowywał się bardzo długo do sprawdzianu) często zachowując się przy tym w sposób niegrzeczny, arogancki, niekulturalny i prowokacyjny. Uczeń oskarża nauczyciela o to, że ten nie potrafi uczyć, że pytania są „z Księżyca”, nieadekwatne do przerabianego materiału, że nauczyciel poświęcił za mało czasu na powtórzenie wiadomości, że chce pokazać swoją wyższość, swoją władzę, że progi punktowe na poszczególne oceny są zbyt wysokie itp. Wśród uczniów szkół podstawowych takim sytuacjom towarzyszyć mogą: krzyk dziecka, próba dyskutowania, płacz, ucieczka z lekcji.
Uczniowie szkół ponadpodstawowych reagują na ogół mniej emocjonalnie – aczkolwiek zdarzają się uczniowie, którzy próbują w takiej sytuacji ośmieszyć nauczyciela, podważyć jego autorytet, zadając mu niewygodne pytania, często odbiegające od treści sprawdzanego materiału. Kiedy nauczyciel znajdzie się w tego typu sytuacji, musi pamiętać, aby nie dać się sprowokować. Należy natomiast podjąć następujące działania: porozmawiać z uczniem który jest rozczarowany otrzymaną oceną – najlepiej indywidualnie w momencie kiedy uczeń się uspokoi, omówić z nim sposób punktowania poszczególnych zadań, wskazać błędy jakie popełnił, policzyć razem z uczniem sumę uzyskanych przez niego punktów, poinformować ucznia, że nie zawsze wszystko nam się udaje, ale zawsze można spróbować to naprawić. Zaproponować uczniowi termin poprawy oceny oraz spotkanie z pedagogiem bądź psychologiem, na którym uczeń porozmawia o sposobach efektywnego uczenia się, pozna nowe techniki, może któryś ze sposobów przypadnie uczniowi do gustu. Tego typu konfliktów w szkole nie da się uniknąć – można zapobiegać ich eskalacji. Warto pamiętać, żeby na początku każdego roku szkolnego dokładnie zapoznać ucznia z kryteriami na poszczególne oceny, żeby podać uczniom planowane terminy i zakres większych prac pisemnych, może to zmniejszyć rozmiar konfliktu w przyszłości.
Konflikty pomiędzy uczniem a nauczycielem należy jak najszybciej rozwiązać, ponieważ konsekwencje tego typu konfliktów są bardzo poważne. Do negatywnych skutków tych konfliktów należą między innymi brak motywacji ucznia do pracy, unikanie zajęć edukacyjnych które prowadzi nauczyciel z którym uczeń jest w konflikcie, osiąganie słabszych wyników, spadek aktywności na lekcjach, brak zainteresowania przedmiotem, prowokowanie nauczyciela do zbędnych dyskusji, podważanie autorytetu nauczyciela na forum – zaostrzanie konfliktu, utrata poczucia bezpieczeństwa. Dla nauczyciela skutkami konfliktu z uczniem są: niepotrzebny stres, nieodpowiednia atmosfera pracy, spadek zainteresowania lekcją, spadek efektywności prowadzonych zajęć.
CIĄG DALSZY ZA TYDZIEŃ.
Piotr Kaźmierczak – uczestnik Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
