W ramach planowanej ewaluacji wewnętrznej należy sformułować pytania badawcze, cele, wyznaczyć terminy realizacji oraz powołać zespół ewaluacyjny. Warto byłoby wybór przedmiotu ewaluacji przedyskutować z nauczycielami. Umożliwiłoby to doskonalenie pracy szkoły stosownie do zauważonych potrzeb uczniów, nauczycieli i organizacji pracy, pozwoliłoby, w dłuższej perspektywie czasu, na wybranie własnej drogi rozwoju placówki i rzeczywistą poprawę jakości jej funkcjonowania.
Nauczyciele, w ramach zespołu do spraw ewaluacji wewnętrznej muszą mieć jasno wyznaczone cele i określone zadania. Po opracowaniu projektu ewaluacji, narzędzi badawczych i przeprowadzeniu badań, wywiadów, analizie dokumentów zostaje opracowane podsumowanie w formie raportu. Wyniki badań ujęte w formie wniosków są podstawą do formułowania rekomendacji – proponowanych konkretnych rozwiązań służących wprowadzeniu zmian w obszarach uznanych za wymagające poprawy. Zadaniem dyrektora jest systematyczne nadzorowanie pracy zespołu, ewentualna pomoc i wsparcie oraz wykorzystanie uzyskanych rekomendacji do planowania dalszej pracy w placówce.
Aby ewaluacja wewnętrzna spełniała swoją funkcję trzeba tak zaplanować badania, żeby były one źródłem realnych informacji. Dobrze jest zająć się badaniem jednego obszaru, ale przeprowadzić go rzetelnie. Sporządzony raport nie może być za obszerny, a sformułowanych wniosków i rekomendacji nie powinno być zbyt wiele. O wynikach badań i kierunkach zmian należy dyskutować na zebraniach rady pedagogicznej, gdyż tylko ich znajomość i przemyślane działania spowodują pożądane modyfikacje w badanych obszarach. W przeciwnym razie ewaluacja wewnętrzna będzie tylko ,,sztuką dla sztuki”, a poprawa jakości funkcjonowania szkoły bądź placówki będzie pozorna.
W ramach swoich kompetencji dyrektor szkoły planuje kontrolę przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej. Rozporządzenie nie określa szczegółowych zasad przeprowadzania czynności kontrolnych, a nadmienia jedynie, że dyrektor w szczególności obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia. Można więc wysnuć wniosek, że w ramach działań kontrolnych podejmuje on takie czynności i ustala takie ich terminy, które w danym czasie uznaje za stosowne.
Tematykę i zakres kontroli dyrektor wybiera na podstawie własnych obserwacji, efektów poprzednich działań tego typu, zdiagnozowanych potrzeb placówki lub mogą one dotyczyć zagadnień określonych w planie nadzoru pedagogicznego organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Tematy kontroli mogą też wynikać ze skarg i wniosków kierowanych do dyrektora przez rodziców lub organy szkoły (przedstawicieli rady pedagogicznej, rady rodziców, samorządu uczniowskiego, rady szkoły). W planie nadzoru należy również umieścić terminy przeprowadzania kontroli. Trzeba je dokładnie przemyśleć, np. sprawdzanie punktualności i poprawności pełnienia dyżurów nauczycielskich zasadne jest zaplanować na początku roku szkolnego. Jest wtedy szansa na ewentualne modyfikacje w tym zakresie, co ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo uczniów. Każda kontrola powinna być zakończona podsumowaniem i wyciągnięciem wniosków. Jeżeli jej wyniki są różne od oczekiwań, należałoby zastanowić się nad przyczynami takiego stanu rzeczy i poszukać rozwiązań mających na celu poprawę. W kolejnym roku warto wrócić do kontrolowanych aspektów w celu oceny skuteczności przedsięwziętych działań naprawczych.
Anna Rycek – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
