Niebagatelną rolę w poznawaniu świata odgrywa też mowa. Dzięki temu, co udało się zapamiętać oraz temu, że można nazwać nowe rzeczy rozwija się mowa u dziecka, dziecko wzbogaca swój zasób słownictwa.
Dziecko 3-letnie posiada w swoim słowniku już około 1000-1500 słów, wymawia je już raczej bez zniekształceń. Początkowo wypowiedzi dziecka SA jednowyrazowe – holofrazy, następnie przechodzą w etap zlepków dwuwyrazowych. Dziecko używa mowy głównie do tego by zakomunikować swoją postawę czy przeżycia, a także by wywrzeć oczekiwany wpływ na słuchaczu. U dzieci między 3-6 rokiem życia rozwija się myślenie oparte na wyobrażeniach, następuje znaczny rozwój w zakresie rozumienia relacji czasowych, przestrzennych i przyczynowych. Dziecko zaczyna zauważać i rozumieć następstwa przyczynowo skutkowe. Zaczyna oceniać ,ile dane zdarzenie trwało, potrafi ocenić krótko, długo.
Dzieci 3 letnie wiedzą jakie znaczenie niosą ze sobą słowa ,,wczoraj’’ i ,,dziś’’, natomiast 4 –latek wzbogaca swoją wiedze o słowo ,,jutro”. W dalszych etapach życia dzieci nie tylko uczą się znaczenia tych słów, ale także rozumieją ich znaczenie. Na tym etapie życia dzieci potrafią wyciągać wnioski na podstawie faktów, a także potrafią znaleźć czynniki, które spowodowały, że zaszła zmiana jakiegoś działania albo wydarzenia. W tym wieku także rozwija się funkcja myślenia symbolicznego zwłaszcza podczas zabawy, wtedy to telefon staje się pistoletem w zabawie a kredka strzykawką. Dzieci potrafią w tym wieku porównywać różne przedmioty, klasyfikować je według różnych właściwości. Poszukują one powiązań między zdarzeniami rozumieją świat subiektywny i obiektywny.
Dzieci w wieku przedszkolnym zaczynają planować swoje działania zarówno co do aktualnie wykonywanych czynności jak i w dłuższej perspektywie. Trzeba jednak pamiętać, że zdolność do planowania swojego działania i kontrolowanie własnego zachowania będzie się rozwijało bardzo dynamicznie w trakcie kolejnego etapu rozwoju, kiedy to dziecko pójdzie do szkoły. Niewątpliwie na tym etapie dorośli mogą pomóc dziecku w kierowaniu jego zachowaniami i osiągnięciu różnych zamierzeń, które byłyby niedostępne bez pomocy rodzica.
Aby wspierać rozwój poznawczy u dzieci trzeba stwarzać sytuacje do zadawania pytań przez dzieci i główkowania nad jakimś problemem, pomagać w samodzielności szukania odpowiedzi. Angażować dziecko w doświadczenia, różnorodne rodzaje aktywności związane np. z poznawaniem zjawisk fizycznych i matematyką, dzięki temu dzieci zaczynają zadawać więcej pytań, stawiają hipotezy lub domysły. Działania dorosłego powinny koncentrować się na pomocy dziecku w zbieraniu danych i wyciąganiu wniosków.
Rozwój myślenia i ciekawości dziecka wiąże się w tym okresie z kształtowaniem postawy wobec nauki i rozwijania zainteresowań. Kształtuje się stosunek dziecka do różnych obowiązków i zadań. Ma to duży wpływ na sposób, w jaki dziecko rozpocznie naukę w szkole i jak będzie sobie radziło z obowiązkami szkolnymi.
Literatura:
1.Hurlok E. Rozwój dziecka, PWN Warszawa1985 r.
2.Klima-Klimczewska A. Pedagogika przedszkolna, PIW, Warszawa 2005 r.
3.Kwiatkowska M. Topińska M. Pedagogika przedszkolna, WSiP Warszawa 1978r.
4.Mystkowska H. Rozwój mowy i myślenia dziecka w wieku przedszkolnym WSiP Warszawa 1974 r.
5.Żebrowska M. Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży PWN Warszawa 1982r.
Ilona Marciniak
