Zadania dyrektora szkoły w zakresie bezpieczeństwa – cz. II

Zadania dyrektora w zakresie bezpieczeństwa nałożone na szkołę lub placówkę oświatową zawierają się w wielu aktach prawa oświatowego, w tym zarówno rangi ustawy, jak i w rozporządzeniach. Tematyka bezpieczeństwa podkreślana jest również w programach rządowych lub w formie priorytetów, które dyrektor winien dokładnie znać.

Przede wszystkim Ustawa o systemie Oświaty (a od 2019 roku Prawo Oświatowe) mówi o tym, że nadzorowi pedagogicznemu podlega w szczególności zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków.^[1] To Dyrektor szkoły jest „szefem” zakładu pracy jakim jest szkoła i wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom oraz pracownikom szkoły w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę.^[2] Dyrektor stanowi nadzór nad przestrzeganiem obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy zarówno pracowników jak i uczniów.

Karta Nauczyciela, najważniejszy dokument prawny nauczycieli mówi, że zarówno dyrektor jak i nauczyciel jest zobowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.^[3] Uchybienie obowiązkom grozi odpowiedzialnością dyscyplinarną. To ujęcie sprawy bezpieczeństwa pokazuje, jak wielką wagę przywiązuje do tego administracja rządowa. To przecież wywiązywanie się z gwarancji dbania o podstawowe prawo człowieka w państwie demokratycznym – prawo do nauki.

 Na wzrost bezpieczeństwa w placówce oświatowej mają wpływ: świadomość pracowników  szkoły, możliwości wystąpienia zagrożenia oraz umiejętność ich rozpoznawania. To również działania prewencyjne polegające na minimalizowaniu ryzyka wystąpienia zagrożenia, znajomość rodzajów alarmów, ćwiczenia umiejętności posługiwania się technicznymi środkami alarmowania i powiadamiania oraz znajomości miejsca ich rozmieszczenia w placówce, dysponowania numerami telefonów do kierownictwa placówki^[4]. Rzetelne wypełnianie obowiązków zawartych w Karcie Nauczyciela przez dyrektora jak i pozostałych pracowników szkoły sprawia, że bezpieczeństwo w szkole wzrasta.

Kodeks Pracy to również akt prawny, który przedstawia zadania dyrektora szkoły lub placówki oświatowej. Ustawa z 26 czerwca 1997 r Kodeks Pracy , w szczególności art. 27 KP jednoznacznie mówi, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu pracy.  To on jest zobowiązany chronić zdrowie i życie swoich pracowników^[5]. Zatem dyrektor szkoły jako pracodawca musi znać przepisy z zakresu ochrony i higieny pracy. Jest obowiązany przekazywać informacje o zagrożeniach w miejscu pracy i działaniach zapobiegawczych.

W Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych szkołach i placówkach można odnaleźć  informację o tym, że dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę oświatową. Dyrektor ma również za zadanie przynajmniej raz do roku dokonać kontroli zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z obiektów należących do szkoły oraz określa kierunki ich poprawy. Taką kontrolę dyrektor zazwyczaj przeprowadza przed rozpoczęciem roku szkolnego, a następnie sporządza protokół. Podpisuje go dyrektor oraz osoby biorące udział w kontroli. Zadaniem dyrektora jest przekazać organowi prowadzącemu kopię protokołu. ^[6]

Dyrektor szkoły ma za zadanie zapewnić bezpieczeństwo na terenie  i wokół placówki oświatowej. Chodzi o zapewnienie między innymi ciepłej i zimnej wody, środków higienicznych, właściwego oświetlenia, wentylacji i ogrzewania^[7]. Wyposażenie szkoły powinno posiadać odpowiednie atesty i certyfikaty. Dyrektor powinien zadbać o to, aby sprzęt szkolny dostosowany był do wymogów ergonomii (np. zróżnicowane stoliki i krzesła dostosowane do potrzeb konkretnego ucznia ). Dyrektor placówki oświatowej powinien zadbać, aby plany ewakuacji oraz drogi ewakuacyjne były zamieszczone w wyraźny sposób w widocznym miejscu^[8], pamiętając również o oznaczeniu i zabezpieczeniu pomieszczeń, do których wstęp jest wzbroniony osobom nieupoważnionym.

Jeżeli w placówce znajduje się kuchnia lub stołówka dyrektor powinien zadbać, aby stan techniczny ich wyposażenia zapewniał bezpieczne używanie.^[9] Wszystkie pracownie, laboratoria jak i pokój nauczycielski powinny być wyposażone w apteczkę pierwszej pomocy oraz instrukcję o zasadach udzielania pierwszej pomocy^[10]. W przypadku szkoły zawodowej dyrektor i osoby do tego powołane powinny sprawdzić czy stan maszyn i urządzeń technicznych w warsztatach są bezpieczne^[11].  Dyrektor powinien pamiętać, że przeprowadzanie prac remontowych, instalacyjnych i naprawczych  odbywa się w czasie nieobecności uczniów. Uczniowie nie mogą przebywać nie tylko w konkretnych, remontowanych pomieszczeniach, ale także w miejscach remontów, co znacznie bardziej ogranicza możliwości dyrektora i jego uwaga powinna być wzmożona, zwłaszcza gdy remont jest konieczny na skutek usterki w czasie trwania zajęć szkolnych.