Sztuka rozmawiania
F. Schultz von Thun
1. Jak ludzie mówią?
Każdą informację można przekazać na czterech poziomach: rzeczowym, ujawniania siebie, relacyjnym i apelowym. Nieliczni w swoich wypowiedziach zawierają elementy z wszystkich czterech poziomów. Niektórzy z trzech. Większość z dwóch bądź tylko z jednego i dziwią się, że ludzie ich nie rozumieją. Albo narzekają, że inni nie potrafią ich słuchać.
Cztery warstwy wypowiedzi
Każda wypowiedź składa się z 4 warstw (poziomów). Należą do nich:
- Warstwa rzeczowa – przekazuje konkretne fakty, informacje. Odpowiada na pytanie: „Co komunikuję?”.
- Warstwa ujawniania się – zawiera informacje o nadawcy komunikatu oraz przedstawia emocje i uczucia, jakich nadawca doświadcza. Odpowiada na pytanie: „Jakie informacje o sobie przekazuję, mówiąc te słowa?”.
- Warstwa wzajemnej relacji – przekazuje to, co nadawca myśli o odbiorcy, o ich relacji oraz jakie emocje budzi w nim odbiorca. Sygnały informujące o tym to zazwyczaj intonacja głosu, szybkość mówienie, cały przekaz niewerbalny. Odpowiada na pytanie: „Co myślę o odbiorcy oraz o naszej wzajemnej relacji?”.
- Warstwa apelu – zawiera oczekiwania nadawcy względem odbiorcy. Jest to swego rodzaju intencja wypowiedzi. Odpowiada na pytanie: „Jakiego zachowania oczekuję od odbiorcy po wysłuchaniu mojego komunikatu?”.
Każdy coach, podobnie jak trener czy nauczyciel, powinien komunikować się na wszystkich czterech wymienionych poziomach.
Żeby zbudować trwałą relacje opartą na współpracy, należy komunikować się na wszystkich czterech poziomach. Mówić o:
– faktach
– swoich uczuciach i emocjach
– swoich odczuciach w stosunku do relacji nadawca–odbiorca
– swoich intencjach, oczekiwaniach co do odbiorcy
Przykład:
Mąż zobaczył w zupie jakieś nowe dla niego warzywo. Smakowało mu, więc spytał z ciekawości żony:
– Co to jest to żółte?
– Jak Ci się nie podoba to możesz sam sobie gotować! – odpowiedziała żona i wyszła.
Bohater tego przykładu zanim cokolwiek powiedział, powinien był zastanowić się:
- Co chce powiedzieć żonie o tym czymś żółtym? Np. „Bardzo smaczne żółte warzywo”.
- Co czuje w tej chwili, kiedy je to coś żółtego? Np. „Jestem bardzo ciekaw, czym jest to żółte w zupie”.
- Jak to coś żółtego wpływa na jego uczucie łączące go z żoną? Np. „Moja żona ugotowała mi jakąś nową potrawę – dba o mnie, zależy jej na mnie”.
- Jaką reakcję żony chce wywołać? Np. „Gotuj tego więcej w przyszłości”.
Jak zatem mogłaby wyglądać jego wypowiedź, aby to wszystko przekazał i osiągnął zamierzony cel?
Na przykład tak:
– Bardzo smaczne żółte warzywo. Czuję, że się bardzo starasz, żeby mi jedzenie smakowało. Dbasz o mnie (uśmiech). Jestem ciekaw, co to za warzywo? Mogłabyś gotować je częściej?
