Organy Państwowej Straży Pożarnej wyposażone są w szczególne uprawnienia kontrolne, które mają służyć prewencji w zakresie ochrony przeciwpożarowej, włącznie z prawem nałożenia grzywny w postaci mandatu karnego w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości. Sposób planowania i przeprowadzania czynności kontrolno-rozpoznawczych, zasady sporządzania protokołów pokontrolnych, oraz warunki, jakie powinni spełniać strażacy i inne osoby, które mogą być upoważnione do przeprowadzania czynności, są określone w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 24 października 2005r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez Państwową Straż Pożarną (Dz.U. Nr 225, poz. 1934) oraz w Ustawie z dn. 24 sierpnia 1991r. o Państwowej Straży Pożarnej (Tekst jednolity Dz.U. 2020 poz. 1123).
Zgodnie z przepisami kontrolowana szkoła/placówka powinna otrzymać upoważnienie do przeprowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych przynajmniej na 7 dni wcześniej, a w przypadkach zgłoszenia obiektu, gdzie niezbędna jest opinia PSP lub stanowisko w zakresie ochrony ppoż.-przynajmniej na 3 dni przed ich planowanym rozpoczęciem. Jest możliwe sprawdzenie obiektu bez zapowiedzi w sytuacji, gdy zagrożone jest życie lub zdrowie ludzi lub jeśli obiekt jest bezpośrednio zagrożony powstaniem pożaru – w takim przypadku upoważnienie jest doręczane kontrolowanemu w chwili przystąpienia do czynności. Prawo do przeprowadzenia kontroli mają strażacy i inne osoby upoważnione przez właściwego Komendanta PSP. W chwili przystąpienia do kontroli mają obowiązek okazać kontrolowanemu:
- Strażak: legitymację służbową,
- Inna osoba: dokument tożsamości.
Kontrole odbywają się w czasie działalności kontrolowanego, jednak gdy straż uzyska informację o zagrożeniu życia lub zaistnienia ryzyka powstania pożaru, kontrola jest możliwa poza godzinami pracy oraz w dni wolne od pracy.
Co w szczególności podlega kontroli?
Podczas kontroli szkół i placówek w szczególności kontroli podlega:
- stan dróg ewakuacyjnych, ich prawidłowe oznakowanie,
- instalacje sygnalizacyjno-alarmowe,
- oświetlenie awaryjne,
- obudowa i zabezpieczenie przed dymem klatek schodowych – tzw. pionowych dróg ewakuacyjnych.
Sprawdzany jest także podręczny sprzęt gaśniczy, hydranty i zaopatrzenie w wodę, stałe urządzenia gaśnicze (np. tryskacze). Może się okazać, iż trzeba wykonać próby potwierdzające prawidłowość działania urządzeń. Ponadto w czasie kontroli sprawdzona zostanie znajomość procedur postępowania ewakuacyjnego; czy w szkole są przestrzegane przepisy ppoż.; czy zastosowane w obiekcie budowlanym – w budynkach szkoły rozwiązania techniczne są zgodne z wymaganiami ochrony ppoż.
Jedną z podstawowych czynności kontrolnych strażaka jest sprawdzenie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, którą szkoła powinna bezwzględnie posiadać. Instrukcja ta powinna być opracowana przez osoby do tego uprawnione i być zgodna z zapisami § 6.1. rozporządzenia MSWiA z dn. 7 czerwca 2010 r.( Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719) w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Powyższe rozporządzenie w związku z pamiętną tragedią w Escape room zostało znowelizowane w 2019 r. ( Dz.U. 2019 poz. 67) i dokładnie precyzuje zawartość instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.
Pamiętać należy, że zgodnie z art. 4 pkt. 2, 2a, 2b ustawy z dnia 24 sierpnia 1994 r. o ochronie przeciwpożarowej czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Powołując się na ww. ustawę instrukcję bezpieczeństwa ppoż. mogą opracowywać osoby, które:
- posiadają tytuł inżyniera bezpieczeństwa pożarowego lub tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa,
- posiadają tytuł specjalisty ochrony ppoż. i posiadają wyższe wykształcenie,
- uzyskały uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu inż. pożarnictwa
- posiadają tytuł zawodowy technika pożarnictwa,
- posiadają tytuł inspektora ochrony ppoż. i posiadają co najmniej wykształcenie średnie, uzyskały kwalifikacje do wykonywania zawodu technika pożarnictwa.
