Jacek Jagiełło
Czy lekcje mogą być wciągające dla uczniów? Kreatywne lekcje – jak urozmaicić naukę?
Podczas zajęć dominuje nauka myślenia wertykalnego, czyli tradycyjnego. Poszukujemy logicznych sposobów rozwiązania problemu. Selekcjonujemy możliwości, następnie poddając je analizie tak, by wybrać najlepszy wariant. Jeśli dana metoda jest skuteczna, to naturalne, że zostaje automatycznie uznana za najlepsze rozwiązanie. Wtedy droga do powielania schematów jest już bliska. Nie powinno nas to dziwić – w przeciągu 1 sekundy do naszego mózgu potrafi dotrzeć nawet 100 miliardów bitów informacji! Mózg poddaje je selekcji i dąży do wyboru najwygodniejszego i sprawdzonego rozwiązania. Inaczej mógłby się pogubić. Przykładem myślenia wertykalnego będzie zatem automatyczny wybór dobrze nam znanej okrężnej trasy, nawet jeśli istnieje bardziej korzystna alternatywa. Przeciwstawne do myślenia wertykalnego jest podejście lateralne. Nadaje ono sytuacji nowe spojrzenie, znalezienie innych, alternatywnych możliwości. Praktykowanie tej metody ma na celu nabycie umiejętności patrzenia na problem z różnych stron i elastycznego myślenia. Jest to świetne ćwiczenie i pomysł na kreatywne lekcje. Pomoże przełamać schematy myślenia, pobudzi wyobraźnię i postawi naszemu mózgowi wyzwanie. Takie patrzenie na problem z różnych stron i nowatorskie próby jego rozwiązania to nic innego jak kreatywność. Kreatywność ożywia martwe rzeczy, a wyobraźnia to jej nieodłączny element. To właśnie ona odróżnia istotę ludzką od innych gatunków stąpających po ziemi. Jesteśmy twórcami, bo natura obdarzyła człowieka, a dokładniej jego mózg niezwykłą zdolnością do tworzenia nowych rzeczy. Rozbudzić naturalną ciekawość uczniów, zafascynować ich nową wiedzą i ujrzeć w ich oczach iskierkę radości. To marzenia każdego pedagoga, bo nic tak nie satysfakcjonuje nauczycieli, jak samodzielne odkrywanie świata przez wychowanków.
Jak więc prowadzić zajęcia aby było one lekcjami kreatywności i dawały radość uczniowi?
Prowadząc lekcje kreatywne ze starszymi uczniami, postaw na zagadki lateralne. Ich konstrukcja ma na celu doprowadzenie naszego umysłu do ślepej uliczki. Wtedy włączają się podobne wzorce myślowe i kierowani wcześniejszymi doświadczeniami, myślimy szablonowo. Po sprawdzeniu odpowiedzi okazuje się, że przecież była ona tak zaskakująco prosta i oczywista! Tego typu zabawy spełnią swoją rolę również podczas integracji nauczycieli. Każdy z nas potrzebuje przecież urozmaicenia i stałego treningu, tak by czerpać z pokładów kreatywności.
Przykładowe łamigłówki, które możemy zastosować:
Kierowca Fiata ma brata, lecz brat kierowcy Fiata nie ma brata. Kim kierowca Fiata jest dla brata?
Odpowiedź: Kierowcą jest siostra.
Pewien człowiek mieszka na ostatnim piętrze bardzo wysokiego budynku. Każdego dnia, idąc do pracy, jedzie windą aż na parter, jednak wracając z pracy wyjeżdża windą tylko do połowy wysokości, a dalej idzie po schodach. Chyba, że jest zła pogoda – wtedy wyjeżdża windą na samą górę! Dlaczego?
Odpowiedź: Jest on zbyt niski, żeby dosięgnąć umieszczonego na samej górze przycisku ostatniego piętra, a gdy pada, to może to zrobić parasolem.
Pamiętajmy, że zajęcia będą ciekawsze, jeśli uczniowie dostaną możliwość aktywnego uczestnictwa, a nauczyciel będzie stosował metody aktywizujące. To korzyść obustronna. Uczniowie będą rozwijać samodzielność i odkryją, że nauka może dać im prawdziwą radość i motywacje. Nauczyciel, dzięki odkrywaniu potencjału swoich uczniów, sam poznaje swoje nowe możliwości pedagogiczne. Energia zwrotna, którą otrzymuje jest niezwykle mobilizująca, by dalej poszukiwać i rozwijać swoje kompetencje pedagogiczne. Z kolei zmiana, jaka zachodzi z czasem w uczniach, będzie dla nauczyciela niezwykle wzmacniająca.
