Pomocnym narzędziem będzie zaprezentowany i przeanalizowany schemat rozmowy nauczyciela z uczniem.
Zaproponowany algorytm jest jedynie modelem, na którym możemy bazować. Każdy punkt i jego kolejność jest przemyślana i ma swoje logiczne uzasadnienie. Sami zadecydujcie, które z elementów są niezbędne, a które można w Waszym odczuciu pominąć.
Algorytm przekazywania informacji zwrotnej:
1. Informacja od nauczyciela do ucznia, na ile opanował materiał, który miał przyswoić.
a) skupiamy się na opisie wiedzy i umiejętności, a nie na ocenie,
b) odwołujemy się do kryteriów wymagań wcześniej wypracowanych,
c) koncentrujemy się na obszarach, które można poprawić,
d) pole rezerw pokazujemy okraszając pozytywnymi informacjami zwrotnymi.
2. Informacja ucznia do nauczyciela, w jaki sposób odebrał przekazane uwagi.
a) uczeń sygnalizuje, czy zrozumiał przekazaną informację zwrotną, i czy się z nią identyfikuje,
b) czuwamy, aby uczeń odwoływał się do kryteriów w swoim odbiorze.
3. Wspólne wypracowanie sposobu osiągnięcia kryteriów.
a) pytamy ucznia, czego powinien się jeszcze nauczyć na podstawie kryteriów oceniania (uczeń określa pole rezerw),
b) pytamy, czy dostępne są mu materiały, które pomogą mu przyswoić daną wiedzę,
c) pytamy, ile potrzebuje czasu na jej uzupełnienie zgodnie z kryteriami,
d) pytamy o wsparcie, jakiego od nas oczekuje.
4. Informacja zwrotna od ucznia do nauczyciela.
a) uczeń informuje nauczyciela, na ile jest zadowolony z otrzymanego wsparcia,
b) przekazana informacja jest materiałem dla nauczyciela do jego doskonalenia.
Przykład informacji zwrotnej, uporządkowanej dotyczącej oceniania
– Mikołaju, jestem zadowolony, z tego, w jaki sposób napisałeś sprawdzian. Jak wiesz, umówiliśmy się, że na ocenę bardzo dobrą powinieneś wiedzieć, co to jest informacja zwrotna, i jakie mamy jej rodzaje. Potrafisz każdy z nich opisać. Bardzo dobrze zapamiętałeś definicje i wymieniłeś, jak ją można podzielić. Gratuluję. Natomiast, kiedy miałeś te elementy opisać, nie poradziłeś sobie z pokazaniem różnicy pomiędzy informacja zwrotną spontaniczną, a uporządkowaną. Zgodnie z naszymi kryteriami otrzymujesz ocenę dobrą. Wiem od Twojej mamy, jak wiele czasu poświęciłeś na przygotowanie się do tego sprawdzianu. To dla mnie ważna informacja. Czy myślisz, że przy wystawianiu oceny uwzględniłem wszystkie kryteria, na które się umówiliśmy?
– Tak, uwzględniliśmy wszystko i jest to dla mnie jasne. Myślę, że na taką ocenę zasłużyłem.
– Problem, który sprawił ci spory kłopot opisany jest w naszym podręczniku na stronach 23-24. Czy myślisz, że w ciągu dwóch dni dasz radę przygotować się do odpowiedzi?
– Tak, myślę, że dam radę.
– Jak jeszcze mógłbym Ci pomóc, aby być spokojnym, że dobrze przygotujesz się do tego zagadnienia?
– Dziękuję za wsparcie, już dalej sobie poradzę.
– Czy jesteś zadowolony z naszej rozmowy?
– Bardzo Panu dziękuję, szczególnie za te pozytywne informacje.
Zaprezentowałem Wam algorytm przekazywania informacji zwrotnej uporządkowanej. Dotyczy ona sytuacji, w której nie chcemy ucznia zostawić jedynie z samą oceną. Wykorzystując informację zwrotną pragniemy pokazać mu drogę, jaką powinien przebyć, a która pomoże mu osiągnąć sukces. Dzięki modelowej informacji zwrotnej uczeń dokładnie wie, czego ma się nauczyć, z jakiego materiału odbędzie się sprawdzian, a także, ile czasu potrzebuje na przyswojenie wiedzy. W ten sposób uniknie niepotrzebnych napięć, lęków i nieporozumień. Sprawdzian dla ucznia przestaje być nieprzewidywalny. W moim odczuciu, także w tym modelu tkwi klucz do nowego spojrzenia na bezpieczne relacje nauczyciela i ucznia.
