Bezpieczeństwo było, jest i będzie priorytetem. Obok różnych regulacji prawnych dotyczących tego zagadnienia nauczycieli obliguje zapis zawarty w artykule 6 Karty Nauczyciela: ,,Nauczyciel obowiązany jest: rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę”. Jest to zadanie priorytetowe nauczyciela obok realizacji całego pakietu celów ze sfery dydaktyczno-wychowawczej. Bezpieczny uczeń w klasie, na przerwie, na wycieczce, zajęciach pozalekcyjnych, zawodach sportowych, imprezach szkolnych to również bezpieczny nauczyciel.
Bezpieczeństwo zajmuje ważną pozycję w hierarchii potrzeb skonstruowanej przez amerykańskiego psychologa A. Maslowa. Umieszczone jest zaraz po zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych. Odgrywa ono istotną rolę w życiu człowieka, wpływa na zachowania, postawy, sposób myślenia. Bez zapewnienia bezpieczeństwa, potrzeby niższego rzędu, nie jest możliwe osiągnięcie tych z wyższego.
Bezpieczeństwo jest też bardzo rozległą dyscypliną, rozciąga się przecież na bezpieczeństwo wewnętrzne rozumiane jako brak poczucia zagrożenia i bezpieczeństwo zewnętrzne. Kwestie bezpieczeństwa rozstrzyga obowiązujące prawo, ale bezpieczna szkoła to nie tylko paragrafy, procedury, regulaminy, ale również kreowanie bezpiecznego środowiska poprzez kształtowanie pozytywnego klimatu szkoły. W budowanie bezpiecznego środowiska wpisują się zadania szkoły w zakresie kształtowania pozytywnego kontekstu uczenia się i odpowiednich warunków organizacyjno ‐ instytucjonalnych.
Wśród aktów prawnych z uwagą należy analizować i wdrażać zapisy Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z 31 grudnia 2002 roku (Dz .U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 ze zm.). Poruszone w nim zagadnienia odnoszą się do planowania i prawidłowego prowadzenia ewakuacji, właściwego oświetlenia, ogrzewania, wentylacji. Dyrektor szkoły może zawiesić zajęcia w szkole, jeżeli w pomieszczeniach, w których odbywają się zajęcia, nie jest zapewniona temperatura co najmniej 18°C.
Ustawodawca zwraca uwagę na zabezpieczenia dotyczące terenu, pomieszczeń, urządzeń, zgodny ze standardami system instalacji wodno – kanalizacyjnej z wszelkimi niezbędnymi zabezpieczeniami otworów i innych zagłębień, bezpieczne wejścia i wyjścia z budynku szkolnego. Po stronie szkoły jest dbałość o równe nawierzchnie dróg, przejść i boisk, równie ważne, by schody nie były śliskie i posiadały odpowiednie balustrady z zabezpieczeniami przed zsuwaniem się po nich, a w razie nieszczęśliwych zdarzeń ponoszenie odpowiedzialności za wypadki.
Wykorzystywane w szkole sprzęty powinny odpowiadać zasadom ergonomii, ale ich bezpieczne użytkowanie powinno być także udokumentowane za pomocą odpowiednich certyfikatów, atestów.
Rozporządzenie wskazuje, że są w szkole miejsca, do których uczniowie nie powinni mieć dostępu. Te pomieszczenia powinny być zamknięte i właściwie oznakowane.
Wśród zadań dyrektora wymienić należy także okresowe kontrole obiektów należących do szkoły, uwzględnienie w planie zajęć potrzeby różnicowania zajęć w każdym dniu i równomiernego obciążenia zajęciami w poszczególnych dniach tygodniach, umieszczanie w widocznym miejscu planu ewakuacji szkoły, zapewnienie przeprowadzenia w szkole prac remontowych pod nieobecność uczniów.
Ustawodawca zwrócił baczną uwagę na wychowanie fizyczne i zajęcia sportowe, precyzując oczekiwania względem nauczycieli.
Odnajdziemy również wskazania dotyczące wyposażenia w apteczki i pierwszej pomocy przedmedycznej.
Każdy nauczyciel jako credo swojej pracy powinien traktować paragraf 13 omawianego rozporządzenia: ,,Niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby”. Do obowiązków nauczyciela należy stały nadzór w trakcie prowadzenia zajęć, systematyczne kontrolowanie miejsc, gdzie prowadzone są zajęcia, powiadomienie o uszkodzonych salach lub sprzętach dyrektora szkoły.
Ważnym czynnikiem bezpieczeństwa jest także kontrola obecności uczniów na każdych zajęciach.
Nauczyciel musi mieć świadomość odpowiedzialności prawnej za zapewnianie bezpieczeństwa uczniów.
Na zakończenie dwa ważne w kontekście poruszanych spraw wyroki sądu:
,,Do podstawowych obowiązków administracji szkolnej należy zapewnienie bezpieczeństwa młodzieży szkolnej w czasie jej przebywania w szkole. Takie same wymagania dotyczą administracji przedszkoli. Obejmują one w szczególności obowiązek zastosowania takich urządzeń przeznaczonych do ćwiczeń i zabaw dziecięcych, których konstrukcja zapewnia dzieciom pełne bezpieczeństwo i nie grozi nieszczęśliwym wypadkiem. Jeżeli korzystanie z tych urządzeń grozi niebezpieczeństwem, to skarb państwa nie może uwolnić się od odpowiedzialności za szkodę poniesioną przez dziecko w następstwie ich używania przez powołanie się na to, ze urządzenie zostało wykonane przez przedsiębiorstwo lub zakład, które w zakresie swojej działalności gospodarczej wyrabiają tego rodzaju przedmioty” – 16 stycznia 1974 r., II CR 482/73 i „Obowiązek sprawowania opieki i nadzoru oraz zapewnienia bezpieczeństwa ze strony szkoły dotyczy tylko uczniów powierzonych funkcjonariuszom szkoły lub szkole jako całości. Obowiązek ten zachodzi, więc w sytuacji, gdy uczniowie danej szkoły pozostają w dyspozycji nauczycieli lub administracji szkolnej, podczas przerw międzylekcyjnych i innych zajęć zleconych przez szkołę” – SN IICR 643/73 OSP 1974/10/202.
