Coraz więcej dzieci z zaburzeniami Integracji Sensorycznej

Integracja sensoryczna (ang. ‘sensory integration’ - SI) jest procesem przetwarzania w mózgu informacji odbieranych przez zmysły naszego ciała oraz otoczenia w celu wykorzystania ich w codziennym życiu. To skomplikowany proces, podczas którego układ nerwowy człowieka odbiera informacje z receptorów wszystkich zmysłów, organizuje je i interpretuje tak, aby mogły być wykorzystane w działaniu

Integracja sensoryczna (ang. ‘sensory integration’ – SI) jest procesem przetwarzania w mózgu informacji odbieranych przez zmysły naszego ciała oraz otoczenia w celu wykorzystania ich w codziennym życiu.

To skomplikowany proces, podczas którego układ nerwowy człowieka odbiera informacje z receptorów wszystkich zmysłów, organizuje je i interpretuje tak, aby mogły być wykorzystane w działaniu.

Termin integracja pochodzi od łacińskiego słowa integratio, czyli ‘składanie całości’. Integracja w układzie nerwowym polega na tym, że komórka nerwowa (neuron) położona na danym piętrze układu zbiera i składa informacji z wielu neuronów leżących na niższym piętrze. Następnie – na coraz wyższych piętrach – stopień integracji jest coraz większy.

Integracja czynności zmysłowo-ruchowych to proces, w którym mózg przyjmuje, rozpoznaje, segreguje, interpretuje, integruje już z posiadanymi, rejestruje i koduje, aby odpowiedzieć właściwą reakcją.

 

Nieprawidłowości SI

Nieprawidłowości procesu SI objawiają się występowaniem specyficznych problemów i nazywane są zaburzeniami procesów integracji sensorycznej. W najczystszej postaci występują u dzieci z prawidłowym rozwojem intelektualnym, w innych przypadkach są zaburzeniami współistniejącymi. Dzieci z zaburzeniami tego typu wymagają specjalnej pomocy, między innymi postępowania nazywanego terapią zaburzeń integracji sensorycznej, czyli terapii SI.

W ramach w/w zaburzeń wyróżniamy:

  1. Niezręczność ruchową,
  2. Minimalne zaburzenia czynności mózgu,
  3. Rozwojową dyspraksję,
  4. Rozwojowe zaburzenia koordynacji,
  5. Zaburzenia regulacji procesów sensorycznych.

 

Rozwój integracji w obrębie narządów zmysłów

Twórczynią neurobiologicznych podstaw teorii SI była dr Jean Ayres, która opracowała sposoby badania i terapii zaburzeń integracji układów zmysłów. Jej zdaniem, integracja rozwija się stopniowo, według kolejno przebiegających etapów:

W okresie prenatalnym najwcześniej na bodźce reagują zmysły:

  • Dotyku (eksterocepcja);
  • Równowagi (układ przedsionkowy);
  • Czucia głębokiego (propriocepcja);

Po urodzeniu w rozwoju współdziałania narządów zmysłów dr Ayres wyróżnia kolejne etapy:

Poziom I okres noworodkowy i pierwsze miesiące życia, w którym można zaobserwować:

-typowe odruchy bezwarunkowe,

-stopniowy rozwój pracy mięśni przeciw sile grawitacji (praca antygrawitacyjna), który przejawia się zmianą ułożenia ciała (postawy),

-początek współpracy mięśni poruszającymi gałkami ocznymi,

-dzięki pozytywnym doznaniom płynącym z układu dotykowego i równowagi podczas zabiegów pielęgnacyjnych i karmienia rozwija się więź uczuciowa z matką,

-zmysły dotyku, propriocepcji i równowagi coraz lepiej współpracują ze sobą.

Poziom II obejmuje:

-zmianę odruchów pierwotnych w coraz bardziej złożone reakcje i wykształcenie się odruchów dowolnych,

-początki rozwoju schematu ciała dzięki tworzeniu się czucia linii środkowej, czyli głównej osi ciała,

-powstającą koordynację ruchów między obu stronami ciała i początki własnej, ukierunkowanej aktywności, koncentracji uwagi i planowania ruchu,

-układ czucia powierzchownego (dotykowy, propriocepja) i narządów równowagi współpracują jeszcze ściślej.

Poziom III dotyczy:

-dalszego rozwoju celowej i dowolnej aktywności ruchowej,

-rozwój koordynacji wzrokowo-ruchowej i percepcji wzrokowej,

-współdziałania zmysłu słuchu i wzroku ze współpracującymi już ze sobą zmysłami dotyku, równowagi i czucia głębokiego.

Poziom IV rozwija się do końca okresu przedszkolnego, a wynikiem końcowym podstawowej integracji zmysłów powinno być osiągnięcie:

-zdolności do koncentracji;

-zdolności do organizacji wszelkich zamiarów, działań i własnych myśli,

-poczucia własnej wartości,

-opanowania,

-pewności siebie,

-zdolności do nauki, abstrakcyjnego myślenia i rozumowania,

-dominacji jednej strony ciała i półkuli mózgu,

-przyswojenia odpowiednich, obowiązujących w danej kulturze wzorców zachowania.

Jeśli na kolejnych etapach dziecko nie rozwinie pewnych umiejętności, podstawa rozwoju następnych może być niewłaściwa i wtedy pojawią się zaburzenia w umiejętnościach lub zachowaniu dziecka.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *