Dyrektor szkoły jako menedżer

W dobie reform przeprowadzonych w systemie edukacji rola dyrektora szkoły ulegała wielu transformacjom. Od osoby, która miała pełnić funkcję tylko i wyłącznie odtwórczą do samodzielnej i twórczej „niezależnie” podejmującej decyzje. Dyrektor, otrzymując szeroki zakres uprawnień, znacznie zwiększył także swoją odpowiedzialność, nie tylko przed władzami oświaty, lecz przede wszystkim za środowiska lokalne oraz uczniów.

Na chwilę obecną dyrektor tworzy wizję placówki oraz jej plany strategiczne. Odpowiada za aktualny, bieżący stan funkcjonowania placówki, jest odpowiedzialny za stworzenie przyjaznej atmosfery, w której wszyscy nauczyciele będą chcieli aktywnie uczestniczyć w procesie przemian. Oprócz tego, ustala roczny plan pracy szkoły, dopuszcza także do użytku programy nauczania. Jest odpowiedzialny za odpowiedni dobór kadry pedagogicznej – jej wynagradzanie, czy też stosowanie kar. Wykonuje zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego. Jego zadaniem jest także dbanie o rozwój zawodowy swoich pracowników.

Zestawiając to z powyżej przedstawionymi rolami i umiejętnościami kierowniczymi wynika z tego, iż współczesny dyrektor, by właściwie sprawować swoją funkcję, powinien być prawdziwym menedżerem oświaty. Przyglądając się bliżej –  umiejętności techniczne są niewątpliwie potrzebne do prowadzenia sprawnej działalności administracyjnej, gospodarczej i pedagogicznej szkoły. To jednak nie wszystko. By sprostać oczekiwaniom współczesnego świata do wyżej wymienionej umiejętności należy także zaliczyć:

• profesjonalne posługiwanie się prawem oświatowym, administracyjnym jak również gospodarczym;
• umiejętne promowanie własnej placówki;
• skuteczne prezentowanie własnej osoby.

Właściwy PR jest kluczem do sukcesu w osiągnięciu zamierzonego celu w tym obszarze.

            Umiejętności interpersonalne (społeczne) to głównie interakcje z kadrą pedagogiczną, pracownikami placówki, ale także i rodzicami oraz lokalnym środowiskiem, uczniami. Wynika z tego, iż dyrektor powinien:

• umiejętnie zarządzać zespołem pracowników, ale także podchodzić do każdego z nich w sposób indywidualny;
• współpracować z rodzicami;
• koordynować swoja pracę z władzami oświaty i samorządowymi;
• nawiązywać współpracę z lokalnym środowiskiem.

W tym obszarze znajdujemy zarówno tradycyjne jak i nowe oczekiwania, wynikające z aktualnej sytuacji społeczno-ekonomicznej oraz politycznej, w jakiej funkcjonuje szkoła.

            Umiejętności koncepcyjne zaś to biegłość w koordynacji i integrowaniu wszystkich kierunków i interesów organizacji. Do umiejętności tych zaliczamy:

• diagnozowanie funkcjonowania kierowanej placówki;
• stworzenie i realizowanie własnej koncepcji szkoły[1].

Poprzez konsekwentną realizacją własnej, innowacyjnej koncepcji funkcjonowania szkoły można stopniowo zacząć wyróżniać się spośród innych placówek. Dzięki temu dana placówka może się stać oryginalna, a jej odmienność i atrakcyjność będzie niewątpliwie cenną cechą w warunkach konkurencyjności.

            Z powyższego wynika, iż dyrektor-menedżer powinien na bieżąco realizować własną koncepcję działalności pedagogicznej szkoły, ale także mieć zaplanowaną strategię jej rozwoju. Z pewnością wymaga to zdolności prognozowania zachodzących zmian (w skali mikro i makro). W szerokim zaś zakresie nieodzownym elementem jest nieustanne obserwowanie i analizowanie trendów współczesnego szkolnictwa, kierunków przemian w pedagogice, a także orientacji w nowych koncepcjach edukacyjnych. Na tej podstawie dyrektor-menedżer będzie mógł przewidzieć, prognozować jakie tendencje będą dominować w kolejnych latach w oświacie. Dobrze zarządzający menedżer placówki w odniesieniu do pozyskanej wiedzy ukształtuje swoją przyszłościową i dobrze funkcjonującą szkołę.