Interwencja pedagogiczna

Definicja i rozumienie pojęcia interwencji pedagogicznej
Według Słownika Nowy Leksykon PWN( 1998) interwencja to włączenie się w jakąś sprawę, wywieranie na kogoś wpływu w celu uzyskania określonego efektu.

Interwencje podejmowane są najczęściej w efekcie zaistnienia jakiejś nagłej potrzeby działania, którego by zaniechano, przyniosłoby negatywne skutki dla samego odbiorcy interwencji lub jego środowiska. W przypadku uczniów jest to najczęściej wtrącanie się w przebieg rozwoju, by przebiegał w miarę prawidłowo. Interwencje charakteryzują się dynamiką i szybkością podejmowanych działań. Musi być znana przyczyna, cel, odbiorca i czas podejmowanej interwencji.

Według R. Porzaka (2004) można wyróżnić trzy grupy celów interwencji: dynamizowanie rozwoju, zapobieganie utrwalaniu lub rozszerzaniu dysfunkcji oraz korygowanie zaburzenia i przywracanie zdrowego funkcjonowania.

Interwencja dynamizująca rozwój zmierza do znaczącego przyspieszenia, dokonania skoku jakościowego w krótkim czasie. Interwencja zapobiegająca jest ukierunkowana na usunięcie przyczyn i przejawów zachowań, które nie są jeszcze utrwalone, np. eksperymentowanie z narkotykami, alkoholem i innymi używkami, podejmowanie aktywności naruszających normy społeczne typu wagary czy wczesna inicjacja seksualna. Polega na niedopuszczeniu do destrukcji tych zachowań. Cel interwencji korygującej wiąże się z powrotem do zdrowia lub przywróceniem warunków umożliwiających zdrowe funkcjonowanie.

Poniżej przedstawiam opis sytuacji wymagającej interwencji zapobiegającej utrwalaniu i rozszerzaniu dysfunkcji.

Opis sytuacji

Uczeń I klasy gimnazjum, który przez pierwszy semestr nie sprawiał problemów wychowawczych, od pewnego czasu zaczął się zachowywać inaczej niż zwykle. Bywał drażliwy i napastliwy wobec innych uczniów, czasem przysypiał na lekcji, zwłaszcza w poniedziałki. Na początku wychowawczyni kładła tę zmianę zachowania na karb wieku dorastania, ale gdy podobne sytuacje powtarzały się coraz częściej, zaniepokoiła się, tym bardziej, że zauważyła pogorszenie się wyników w nauce.

Chłopiec  jest jedynakiem, mieszka z rodzicami. Obydwoje pracują, są zdrowi. Ojciec jest kierowcą i często go nie ma w domu, matka pracuje w restauracji po kilkanaście godzin dziennie, więc Jasiek dużo czasu spędza sam w domu. Mimo, ze rodzice nie poświęcają mu zbyt dużo czasu nie można powiedzieć, że go zaniedbują. Chłopiec jest inteligentny, do tej pory uczył się dobrze otrzymując dobre i bardzo dobre oceny, zachowywał się zazwyczaj bez zarzutu. Nieco trudności sprawiało mu nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami.

W związku z zaistniałymi sytuacjami wychowawczyni porozmawiała z uczniem, chcąc się dowiedzieć co się dzieje, ale Jasiek stanowczo twierdził, że wszystko jest w porządku, czuje się dobrze a w domu nic się nie wydarzyło. Po pewnym czasie dotarły do wychowawczyni dotarły informacje, że Jasiek był widziany w towarzystwie osób, które miały kontakt z alkoholem. Wychowawczyni poprosiła o rozmowę matkę chłopca i przedstawiła swoje spostrzeżenia dotyczące zmiany zachowania i  podejrzenia o eksperymentowaniu Jaśka z alkoholem. Matka utrzymywała, że w domu jest wszystko w porządku, nie zauważyła też, żeby cokolwiek działo się z synem, uznała że eksperymentowanie syna z alkoholem jest mało prawdopodobne ale obiecała go obserwować.

Po trzech tygodniach sytuacja stała się jasna. Jasiek przyszedł do szkoły w dziwnym stanie. Mówił niewyraźnie i czuć było od niego alkohol. Wychowawczyni zabrała go z klasy do pedagoga szkolnego  i zadzwoniła po matkę, chłopiec nie zaprzeczał, że pił. Zachowywał się dość spokojnie, a matka mimo ewidentnego faktu wyglądała na osobę, do której nie dociera powaga sytuacji.

Opis interwencji:

            W powyżej opisanej sytuacji wychowawczej, gdzie uczeń eksperymentuje z alkoholem należy podjąć następujące działania w ramach interwencji:

1. Wykonać rzetelną diagnozę, mającą na celu ustalenie przyczyn i funkcji  zachowań chłopca oraz zaplanowanie adekwatnych działań wobec niego a także ocenić skalę problemów związanych z eksperymentowaniem przez niego alkoholu.
2. Prowadzić cykl indywidualnych rozmów pedagoga szkolnego z uczniem aż do całkowitego wyeliminowania dysfunkcyjnych zachowań.
3. Przeprowadzić rozmowę z obojgiem rodziców i uświadomić im skalę problemu oraz skutki braku czasu dla syna.
4. Zawrzeć z uczniem i rodzicami kontrakt. Jest on opracowany przez rodziców we współpracy z wychowawcą i pedagogiem, potem przedstawiony chłopcu. Będzie miał  prawo do negocjowania zawartych w nim ustaleń. Kontrakt zostanie podpisany przez szkołę, rodziców i ucznia. Określa:
   • zobowiązanie ucznia do nieużywania alkoholu;
   • przywileje, które zostały odebrane uczniowi w następstwie używania przez niego alkoholu oraz sposób ich stopniowego odzyskiwania;
   • zasady zachowania w domu i szkole;
   • konsekwencje związane z nieprzestrzeganiem ustaleń

• zobowiązania rodziców

Wychowawca jest odpowiedzialny za monitorowanie realizacji postanowień zawartych w kontrakcie. Celem jest wspieranie pozytywnych zmian w zachowaniu ucznia. Wymaga też stałej wymiany informacji między szkołą – wychowawcą a domem.

1. Zaproponować uczniowi udział w zajęciach socjoterapeutycznych w celu poradzenia sobie z problemami w kontaktach społecznych i nauczenia się budowania  satysfakcjonujących relacji interpersonalnych.

W trakcie trwania interwencji należy monitorować zachowanie ucznia przy współpracy  wszystkich uczących go nauczycieli. Wychowawca powinien zauważać każde przejawy pozytywnego zachowania ucznia i je doceniać, motywować ucznia do dalszej zmiany.

W podobnych przypadkach, uzyskania przez nauczyciela informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia należy podjąć następujące kroki:

1. Nauczyciel przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy
2. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga szkolnego
3. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców i przekazuje im uzyskaną informację, przeprowadza rozmowę z rodzicami i uczniem. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. Może zaproponować udział dziecka w zajęciach terapeutycznych w specjalistycznej placówce.
4. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal napływają informacje o używaniu alkoholu bądź innych środków odurzających dyrektor szkoły powiadamia pisemnie o zaistniałej sytuacji policję lub sąd rodzinny.
5. Podobnie gdy szkoła wykorzystała wszystkie środki oddziaływań wychowawczych a nie przynoszą one rezultatu dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny.