Jednym z najważniejszych zadań edukacji szkolnej jest kształtowanie u uczniów trwałych i silnych motywów uczenia się jako podstawy do dalszego samokształcenia i rozwoju osobowości. Rozwijanie pozytywnych relacji uczeń-nauczyciel w klasie szkolnej stwarza szansę przekazywania uczniom odpowiedzialności za ich własny rozwój, daje szansę na osiąganie wiedzy i umiejętności zgodnych z możliwościami każdego ucznia.
Przebieg procesu uczenia się i nauczania w szkole zależy w dużym stopniu od zdolności nauczyciela w inicjowaniu i kształtowaniu relacji interpersonalnych uczeń-nauczyciel. Kontakt z uczniem jest istotą pracy nauczyciela.
„Polska szkoła jest z punktu widzenia zdrowia psychicznego, środowiskiem nieprzyjaznym młodzieży… Pozbawiony społecznego prestiżu i źle opłacany nauczycielski zawód ma wielu przedstawicieli, których poziom zawodowy i predyspozycje psychiczne do uprawiania tego zawodu pozostawiają wiele do życzenia. Wielu nauczycieli otwarcie mówi o tym, że nie znosi swojego zawodu. Tymczasem sympatia do wychowanków wydaje się podstawowym i koniecznym warunkiem dla zawodu nauczyciela…” (H. Hammer)
Proces motywacyjny – to sterowanie czynnościami człowieka, tak aby osiągnął określony wynik.
Z punktu widzenia procesu motywacyjnego ważne jest:
– co się motywuje: jakie czynniki motywują człowieka do określonych działań,
– w jaki sposób i przez jakie cele poszczególne osoby są motywowane,
– jak wzmacniać zachowania pozytywne.
Bardzo ważne są w tym procesie możliwości intelektualne jednostki motywowanej do działania. To, czy możemy coś osiągnąć, zależy nie tylko od nas samych, ale od wielu czynników zewnętrznych, na które nie zawsze mamy wpływ.
Nauczyciel ma pełnić rolę:
– przewodnika (planować zajęcia, dobierać strategie dydaktyczne),
– diagnosty (ma śledzić, porównywać osiągnięcia, identyfikować potrzeby),
– menadżera (tworzenie odpowiedniego środowiska do pracy),
– facylitatora (pomagać w budowaniu celów i dążeń).
Warto przeanalizować wybrane czynniki motywujące uczniów do nauki szkolnej, w szczególności próbować określić wpływ osobowości nauczyciela oraz stylu prowadzenia zajęć na poziom motywacji uczniów do nauki. Wielu badaczy zajmujących się motywacją uważa, że na poziom motywacji uczniów mają wpływ czynniki osobowościowe, uwarunkowania środowiskowe, jakość relacji interpersonalnych uczeń-nauczyciel oraz styl prowadzenia zajęć przez nauczyciela.
Jolanta Kolan
