We współczesnej edukacji zachodzą zmiany, które sprawiają, że szkoła przestała być tylko miejscem, gdzie dzieci pobierają naukę. Współczesna szkoła, to placówka świadcząca szeroki zakres usług edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych. Placówka, która kształtuje cechy, postawy, umiejętności, których opanowanie pozwoli młodemu człowiekowi na znalezienie swojego miejsca w coraz szybciej zmieniającym się świecie. Wraz ze zmianą charakteru szkoły zmianie musiała ulec również rola osoby nią kierującą, czyli dyrektora szkoły. Obecnie nie jest on już tylko administratorem, przełożonym wszystkich nauczycieli i pracowników danej placówki dbającym o właściwą realizację procesów dydaktyczno-wychowawczych. Coraz częściej staje przed wyzwaniem, aby być nie tylko dobrym menedżerem, ale również aby wykazać się cechami przywódcy, które zagwarantują niezbędną podstawę i inspirację do działań praktycznych na każdym szczeblu edukacyjnym szkoły. Osoba z takimi predyspozycjami na stanowisku kierowniczym może mieć wpływ na to, jak szkoła będzie postrzegana przez uczniów, nauczycieli, rodziców, instytucje ją wspierające. Jaką reputacją będzie się cieszyć w środowisku lokalnym. Rzec by można: jaki dyrektor, taka szkoła. Wielokrotnie na naszą opinię o danej szkole wpływa osoba jej dyrektora. Jest on tu postrzegany jako swoisty znak firmowy szkoły. Reprezentuje szkołę na zewnątrz, więc jeśli jest odbierany jako kompetentny, przyjazny i otwarty, to i szkoła, którą kieruje, jest postrzegana jako atrakcyjna. Stąd też przed każdym kto chce zbudować swoją niepodważalną pozycję dyrektora szkoły jako dobrego menedżera i zarazem lidera stoi ogromne wyzwanie.
Budowanie wizerunku będzie się odbywać na płaszczyźnie wewnętrznej i zewnętrznej. Płaszczyzna wewnętrzna będzie obejmować całe grono pedagogiczne, pracowników niepedagogicznych, uczniów oraz rodziców. Swoją pozycję na zewnątrz dyrektor będzie budował w oparciu o relacje z organem prowadzącym szkołę, środowiskiem lokalnym oraz instytucjami zaangażowanymi we wspieranie i rozwój placówki.
Niezwykle ważne jest, aby dyrektor szkoły nawiązał dobrą, opartą na wzajemnym dialogu, zrozumieniu i poszanowaniu współpracę ze swoim gronem pedagogicznym. To w porozumieniu z tą grupą będzie współdziałał nad budowaniem wartości szkoły, podnoszeniem jakości i efektów jej pracy. Powinien być on ogniwem, które zintegruje cały zespół w dążeniu do osiągnięcia wspólnego celu. Na podobnych zasadach powinny być budowane relacje z uczniami. Dyrektor powinien poznać swoich uczniów, ich potrzeby i zainteresowania tak aby optymalnie sprostać ich oczekiwaniom edukacyjnym.
Na płaszczyźnie zewnętrznej dyrektor będzie musiał wykazać się szerokimi kompetencjami w nawiązaniu i podtrzymywaniu współpracy z rodzicami i innymi podmiotami mającymi wpływ na funkcjonowanie szkoły.
Dyrektor-lider, który chce mieć ugruntowaną pozycję powinien umieć wyznaczać wartości i cele szkoły w oparciu o dialog, porozumienie i współpracę ze środowiskiem wewnętrznym i zewnętrznym. Wymaga to od niego świadomości istnienia różnych grup społecznych w obrębie szkoły oraz umiejętności nawiązania i podtrzymania współpracy na rzecz wspólnego dobra, jakim jest edukacja. Na środowisko wewnętrzne składać się będą podmioty bezpośrednio związane ze szkołą: nauczyciele, personel niepedagogiczny, uczniowie, rodzice.
W środowisku tym dyrektor powinien mieć na uwadze kilka aspektów. W relacjach z podwładnymi nadrzędną zasadą, jaką powinien się kierować przy zlecaniu i wykonywaniu zadań, powinna być zasada współpracy. Współpraca ta powinna się opierać na partycypacji wszystkich pracowników w procesie decyzyjnym i dialogu. Tworząc nowe zasady musi on pamiętać o tym, żeby miały one wartości wspierające rozwój zawodowy kadry. Motywowanie współpracowników powinno się odbywać poprzez ukazanie im własnego zaangażowania i gotowości przyjęcia odpowiedzialności za prowadzone zadania. Niezwykle istotny w relacjach między współpracownikami jest bezpośredni kontakt. Nie można delegować zadań jedynie zza biurka.
Lucyna Bajak – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR – Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
