Obowiązek dostosowania wymagań edukacyjnych wynika wprost z Ustawy o systemie oświaty już w artykule pierwszym, że polski system oświaty zapewnia: „dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej”. Z tego artykułu wynika, że dostosowanie wymagań edukacyjnych obejmuje poziom treści, poziom metod oraz poziom warunków organizacyjnych.
Na mocy niniejszej ustawy wydane zostało Rozporządzenie MEN w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, które precyzyjne określa, komu nauczyciel musi dostosować wymagania edukacyjne. Należy dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb:
1) uczniowi, posiadającemu orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
2) uczniowi, posiadającemu orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, kierując się wskazaniami zawartymi w orzeczeniu,
3) uczniowi, posiadającemu opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej lub poradni specjalistycznej,
4) uczniowi objętemu pomocą psychologiczno-pedagogiczną, który nie posiada orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania oraz opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Rozporządzenie więc jasno mówi, że uczniom, którzy posiadają orzeczenie lub opinię z poradni psychologiczno-pedagogicznej należy dostosować wymagania edukacyjne na podstawie tychże dokumentów, niezależnie od tego, czy uczeń jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Przypomnijmy, że pomoc udzielana w szkole jest dobrowolna i bezpłatna. Może więc się zdarzyć, że rodzice ucznia z opinią lub pełnoletni uczeń nie wyrażą zgody na objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Niemniej nauczyciel także takiemu uczniowi winien dostosować wymagania edukacyjne.
Inna sytuacja zachodzi wówczas, kiedy uczeń nie posiada stosownych dokumentów, a rodzice lub pełnoletni uczeń nie wyrazili zgody na objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wtedy nauczyciel nie musi dostosowywać wymagań, gdyż nie został spełniony warunek wymieniony w punkcie czwartym, tzn. uczeń nie jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Przy tej okazji proponuję do statutu szkoły wprowadzić zapis, który mówi, że „objęcie ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną wymaga zgody rodzica lub pełnoletniego ucznia” lub wskazujący, że „rodzic lub pełnoletni uczeń ma prawo nie wyrazić zgody na objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną”.
Rodzi się także pytanie, gdzie dokumentować dostosowanie wymagań edukacyjnych. W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego zakres i sposób dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz jego możliwości psychofizycznych zapisuje się w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym. Pozostałym uczniom dostosowanie wymagań dokumentuje się w sposób wskazany przez dyrektora szkoły zarządzeniem.
Przypomnijmy, że obowiązuje zasada, zgodnie z którą ocenie nie podlegają błędy wynikające z dysfunkcji lub ograniczonych możliwości psychofizycznych ucznia.
