„Aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa”…
(J. Słowacki „Beniowski”)
Komunikacja to proces wysyłania i odbierania wiadomości. Nie można się nie komunikować. Najpierw musimy rozpoznać wzorce własnego porozumiewania się,
a potem – formy komunikacji innych. Następnie musimy wiedzieć, jak reagować i jak rozwijać różne strategie porozumiewania się, by nasz partner czuł się w kontakcie z nami dobrze. Płynny przepływ informacji jest konieczny, nie tylko dla dobrego funkcjonowania grupy, ale również poszczególnej jednostki. Osoby działające skutecznie z wielką łatwością rozpoznają i określają styl komunikacji oraz sposoby poznawania świata drugiej osoby i bez trudu się do nich przystosowują. Wszystko co robimy – sposób siadania, poruszania się, ustawienia miejsca pracy, poruszania rękoma, mówienia, zmiany tonu głosu, mimika – jest formą komunikacji i podlega subiektywnym regułom. Ze złamania reguł zarówno tych niewerbalnych jak i werbalnych może wyniknąć zamieszanie, zakłopotanie i bałagan.
Na co zatem zwrócić uwagę?
Bardzo ważne jest pierwsze wrażenie, gdyż można zrobić je tylko raz. Efekt pierwszego wrażenia trwa od 15 sekund do 3 minut. Pierwszy kontakt między ludźmi często decyduje o klimacie i przebiegu rozmowy. W komunikacji jest to jeden z kluczowych choć najczęściej niedocenianych momentów, gdyż partnerzy sygnalizują wtedy swoje podstawowe potrzeby.
Istotna jest również bliskość przestrzenna używana nieświadomie w kontaktach społecznych. Wyróżniamy tu:
- strefę intymną – (prywatną) rozciąga się od 15 centymetrów od powierzchni ciała do odległości 40 – 45 centymetrów. Dużą rolę odgrywają w niej bodźce zapachowe
i dotyk. Mają do niej wstęp tylko ludzie, z którymi łączy nas szczególny związek emocjonalny. Naruszenie strefy intymnej odbierane jest jako swoisty akt „inwazji” przestrzennej i rodzi poczucie szczególnego dyskomfortu; - strefę osobistą – dzieli nas od ludzi podczas typowych kontaktów zawodowych z klientami, ale również realizowane są tutaj kontakty ze znajomymi i przyjaciółmi. Rozciąga się w przybliżeniu pomiędzy 45 a 120 centymetrami od naszego ciała. Daje poczucie „normalności” kontaktów, przy czym usytuowanie wokół niej ludzi jest uzależnione od ich „parametrów” społecznych: wiek, płeć, status, podobieństwo fizyczne i stopień znajomości;
- strefę społeczną – występuje w odległości od 120 do 350 centymetrów, w których podejmuje się akty komunikacyjne z osobami nieznajomymi;
- strefę publiczną – rozciąga się powyżej 3,5 metra i przeznaczona jest do zwracania się do audytorium złożonego z większej liczby osób.
Aby komunikacja przebiegała jak najlepiej, należy wiedzieć, które czynniki odgrywają w niej największą rolę.
W komunikacji werbalnej zwracamy uwagę na:
- akcent i modulowanie – to, w jaki sposób zaakcentujemy określony komunikat, często może mieć większy wpływ na naszego rozmówcę niż sama zawartość treściowa wypowiedzi;
- płynności mowy – to czy nasza wypowiedź będzie płynna i pozbawiona przerywników w postaci ‘yyyyy’, ‘eeee’, etc. ma duży wpływ na odbiór komunikatu przez naszego rozmówcę;
- zawartość (treść) wypowiedzi – wiąże się z zasobem słownictwa, którym dysponujemy. Musimy pamiętać o tym, żeby dostosować komunikat do naszego odbiorcy, zadbać o poprawność językową, dobór słownictwa;
- iloczas – to zmniejszanie lub wydłużanie czasu wypowiadanego słowa.
