Dla uczczenia 30 rocznicy utworzenia i upamiętnienia szklaku bojowego 1 Armii Wojska Polskiego, z inicjatywy premiera ówczesnego rządu Piotra Jaroszewicza, w styczniu 1973 roku podjęto decyzję dużych inwestycji w małej, lecz historycznie znaczącej miejscowości, jaką jest Dubienka. Ponieważ miałem swój skromny udział w tak wielkim jak na naszą miejscowość przedsięwzięciu, spróbuję bardziej szczegółowo opisać proces jego tworzenia.
W pierwszym etapie plan przewidywał budowę nowoczesnej szkoły o 16 pomieszczeniach do nauki, salę gimnastyczną z pełnym zapleczem (szatnie, natryski, gabinety lekarskie, kawiarenkę), internat dla 96 wychowanków, budynek mieszkalny dla 21 nauczycieli. Obiekty te powstawały w rekordowym tempie, wznoszone przez Chełmskie Przedsiębiorstwo Budowlane, korzystające z prefabrykatów na bieżąco transportowanych z fabryki domów w Chełmie. Szkoła została wyposażona w nowoczesny sprzęt, meblościanki z Białegostoku, pełny zestaw pomocy naukowych
z Cezasu Lublin (rzutniki do przezroczy, epidiaskop, projektory filmowe, telewizory – w tym pierwszy kolorowy – marki „Rubin”).
Pod nadzorem plastyków i wizytatorów oświatowych z Hrubieszowa z myślą o uczniach i przyjaznym klimacie nowej placówki udekorowano szkołę przywiązując dużą wagę po raz pierwszy do takich szczegółów, jak firanki i kotary w klasach, na korytarzach i holu łączącym szkołę z salą gimnastyczną.
Ogólny koszt wyposażenia szkoły wyniósł 1,7 mln złotych, przy łącznym koszcie inwestycji oszacowanym na 9 mln złotych. Pierwotnie zamierzano oddać placówkę do użytku we wrześniu 1973 roku. Stąd też zaangażowano do prac budowlanych duże środki i siły , m.in. wojsko z Hrubieszowa i Chełma, a także rodziców z Dubienki, Rogatki i Starosiela.
Sprzęt i pomoce naukowe do przyszłej szkoły gromadzono w nieczynnej Cerkwii. Stary budynek placówki rozebrano w lipcu 1974 roku, a 1 września młodzież rozpoczęła naukę w nowej rzeczywistości.
Na uroczystość otwarcia szkoły – 13 października 1974 roku przybyli: I sekretarz KW PZPR Piotr Karpiuk, Wiceminister Obrony Narodowej gen. broni Józef Urbanowicz, szef Warszawskiego Okręgu Wojskowego gen. Oliwa, władze wojewódzkie z Lublina, władze administracyjne i oświatowe z powiatu hrubieszowskiego, oficerowie i żołnierze jednostek z Hrubieszowa i Chełma.
Akt nadania szkole imienia Bohaterów Artylerii I Armii WP odczytał Kurator Lubelskiego Okręgu Szkolnego Tadeusz Kącki. Imię to nawiązuje do żołnierzy – artylerzystów, którzy zginęli w walkach nad Turzą i Bugiem w lipcu 1944 roku. Dzięki inicjatywie komendanta Ochotniczej Straży Pożarnej Antoniego Szydłowskiego, strażacy tutejszej jednostki ufundowali szkole sztandar.
Za tajne nauczanie podczas okupacji i poniesione ofiary oraz szczególne zasługi dla oświaty i wychowania, szkoła w Dubience jako jedna z pierwszych w Polsce została wyróżniona w 1974 roku medalem Komisji Edukacji Narodowej. Nauczyciele byli wielokrotnie nagradzani dyplomami Kuratora i Ministra Oświaty, otrzymywali Złote Krzyże Zasługi i Krzyże Kawalerskie. Mam zaszczyt być jednym
z odznaczonych przez ówczesnego Prezydenta RP Lecha Wałęsę.
Tak szczegółowy opis powyższego okresu wynika z potrzeby oddania niezapisanej historii, ale tak ważnej dla zachowania ciągłości oświaty dubienieckiej.
W latach 1974-1999 szkołę ukończyło 781 absolwentów. Zdecydowana większość, tj. 87% absolwentów podjęło naukę w szkołach ponadpodstawowych – zawodowych w Hrubieszowie i Chełmie, Liceach Ogólnokształcących, szczególnie LO w Dubience, które zostało otwarte w 1975 roku.
W tym czasie 67 absolwentów, tj. 9% ogółu uczniów ukończyło studia wyższe, wśród których dużą grupę stanowią nauczyciele, oficerowie wojska, urzędnicy czy pielęgniarki.
Uczniowie i absolwenci szkoły w Dubience byli laureatami konkursów powiatowych na szczeblach powiatowych i wojewódzkich. Na szczeblu centralnym laureatem zostali Arkadiusz Adamczyk i Mieczysław Chwedaś. Uczeń Rafał Kuźnicki reprezentował szkołę w finale krajowym Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej w Krakowie.
Na wysokich miejscach plasowała się młodzież placówki w imprezach sportowych,
w konkurencjach takich, jak piłka ręczna, mini piłka siatkowa, mini piłka koszykowa.
Przez wiele lat w szkole prowadziły aktywną działalność różne koła zainteresowań, m.in. Szkolne Koło Sportowe, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci i Spółdzielnia Uczniowska. Szczególnie prężną działalność przejawiał ZHP, którego drużyny żeńska i męska uzyskały miano Drużyny Sztandarowej otrzymując Sztandar Harcerski.
W latach 70-tych i 80-tych szkoła ulegała przemianom strukturalnym. Funkcjonowała jako Szkoła Podstawowa, Zbiorcza Szkoła Gminna oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących.
W wyniku kolejnej reformy oświaty w latach 90-tych utworzono nowe typy szkoły, choć organizacyjnie rozdzielone, nadal funkcjonują pod jednym dachem:
– 6-letnia Szkoła Podstawowa,
– 3-letnie Publiczne Gimnazjum,
– 3-letnie Liceum Ogólnokształcące.
