Co sprawia, że określone książki są bardzo przez dzieci lubiane i chętnie do nich wracają? Pierwszym warunkiem jest tematyka: ulubione zabawki, ich przygody, znane z rzeczywistości zwierzęta, przedmioty spotykane w domu, na podwórku w przedszkolu. Wszystkie sprawy, przedstawione w sposób jasny i klarowny w postaci łatwego wierszyka lub prozy. Pogodny nastrój, akcja bezkonfliktowa, rejestrująca zwykłe zdarzenia, pozbawiona napięć. Świat małego dziecka to jego rodzina, dom, przedszkole, najbliższa ulica, podwórko. Stopniowo ten krąg dziecięcy się rozszerza. Wiele spraw jest dla dziecka jeszcze pogmatwanych i niejasnych. Książka, omawiając najbliższe otoczenie małego czytelnika, może je stopniowo poszerzać i porządkować. Zasób słownictwa jest bogaty – dziecko pięcioletnie posługuje przeciętnie zasobem ok. 2000 słów. Tematyka książki może być nieco „na wyrost”, musi być jednak na tyle dostępna, że dzieci chętnie będą do niej wracały.
W książkach dla najmłodszych doniosłą, czasem bardzo eksponowana rolę pełnią ilustracje, tworząc z tekstem integralną część. Ilustracje te operują pewnymi uproszczeniami, utrzymane są w ciepłych, żywych, jasnych barwach. Małe dziecko pragnie także zobaczyć to, o czym słucha i dlatego podobają mu się książki, w których ilustracje ściśle związane są z tekstem. Pamiętać należy, że dzieci w młodszym wieku przedszkolnym mają układ nerwowy jeszcze nieodporny, wrażliwy na bodźce, toteż łatwo je przerazić. Zbyt silne przeżycia –nawet te lekturowe – mogą powodować stany lękowe. Jednak już dla dzieci w starszej grupie przedszkolnej może być zapotrzebowanie na treści obfitujące w opisy przygód, pełne momentów napięcia i emocji. Ma to ścisły związek z ich rozwojem intelektualnym, społecznym, emocjonalnym oraz całokształtem oddziaływań środowiska i wychowania. Rozwój wyobraźni i fantazji wpływa na zainteresowanie baśnią, a jednocześnie coraz bogatsze doświadczenia, bardziej wnikliwa obserwacja otaczającego świata, chęć naśladowania dorosłych, sprawia, że z radością są witane utwory o tematyce realistycznej, które poszerzają zakres codziennych doznań i sprawy znane ukazują się w nowym świetle. Starsze przedszkolaki z zainteresowaniem słuchają dłuższych opowiadań prozą, baśni i bajek, jak również „powieści” dla dzieci, w których niedługie opowiadania łączą się w pewną całość.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że o ile dla dorosłych jednym z głównych kryteriów oceny wartości dzieła sztuki – w tym książki – jest jego niepowtarzalność i oryginalność artystyczna, burzenie utartych przyzwyczajeń odbiorcy, zaskakiwanie go nowymi środkami przekazu i oddziaływania, o tyle młody czytelnik wcale tego nie pragnie. Wręcz przeciwnie. Ma on wobec literatury dość ustalony i sztywny kanon żądań i chciałby, aby jego oczekiwania były spełnione. Te oczekiwania, jak już wspomniałam, wynikają w pierwszym rzędzie z poszczególnych etapów biologicznego i psychicznego rozwoju i są dosyć trwałe dla wielu pokoleń, nie ulegają gwałtownym przemianom.
Jednak najnowsze publikacje pedagogiczne zwracają uwagę, że dwu, trzy, cztero czy pięciolatek, który „wychowany” jest na telewizyjnych programach, doskonale radzący sobie z przygodami kota Filemona, Bolka i Lolka, rozbójnika Rumcajsa, a głęboko przeżywający losy bohaterów japońsko-amerykańskich produkcji, może odbierać błahe opowiastki o grzecznym chłopczyku, który myje rączki, jako nudne, pozbawione mocniejszych wrażeń a więc niegodne uwagi. Jeśli zatem kontakt z książką ograniczy się tylko do tego typu lektury, może to upoważnić dziecko do uogólnień, że prawdziwe atrakcje zapewnia tylko telewizja.
Problem wpływu telewizji na lekturowe wybory dzieci w wieku przedszkolnym nie został jeszcze wyczerpująco opracowany.
Swoistą rolę zaczyna odgrywać także komputer. Dziecko uczestniczące w grze komputerowej jest bohaterem, ale nie identyfikuje się z nim, jak to bywa w przypadku lektury.
Podsumowując rozważania o wyborze książek dla dzieci w wieku przedszkolnym należy stwierdzić, że koniecznymi warunkami właściwego wyboru są: własne zainteresowania czytelnicze, znajomość literatury dziecięcej, umiejętność spojrzenia na możliwości recepcyjne dziecka z uwzględnieniem jego upodobań oraz krytyczna ocena książki pod względem jej wartości edukacyjnych, wychowawczych i artystycznych.
