W myśl ustawy o Systemie Oświaty dyrektor szkoły pełniąc swoje obowiązki wykonuje jednocześnie kilka funkcji. Do jego podstawowych zadań należą :
- kierowanie działalnością szkoły i reprezentowanie jej na zewnątrz,
- sprawowanie nadzoru pedagogicznego, za wyjątkiem dyrektorów niebędących nauczycielami,
- sprawowanie opieki nad uczniami oraz stwarzanie im odpowiednich warunków do harmonijnego rozwoju psychofizycznego,
- realizacja uchwał RS[1] oraz RP[2] podjętych w ramach ich kompetencji stanowiących,
- zarządzanie budżetem szkoły, dysponowanie i odpowiedzialność za wykorzystanie środków określonych w planie finansowym szkoły,
- zatrudniane i zwalnianie pracowników,
- współdziałanie ze szkołami wyższymi oraz z zakładami kształcenia nauczycieli w organizacji praktyk pedagogicznych.
Szczegółowe zadania dyrektora szkoły wynikają z przepisów wykonawczych. Zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 kwietnia 1997r., w sprawie zadań nauczycieli, którym powierzono stanowiska kierownicze (M.P.Nr 30, poz.284) wskazuje, że do kompetencji dyrektora szkoły należą zadania wymagające m.in. umiejętności komunikacyjnych oraz stosowania odpowiednich narzędzi komunikacyjnych:
- współdziałanie z organem prowadzącym w zakresie realizacji zadań, które tego wymagają,
- przedkładanie do zaopiniowania RS, a następnie do zatwierdzenia RP, projektów pracy szkoły, kierowanie ich realizacją, składanie RP okresowych sprawozdań z ich realizacji oraz udzielanie informacji o działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły RR[3] i RS,
- ustalanie wraz z RP organizacji pracy szkoły, szczególnie tygodniowego rozkładu zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych,
- współpraca z Samorządem uczniowskim,
- sprawowanie nadzoru pedagogicznego, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2006r., w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego (…), a w szczególności hospitowanie lekcji i innych zajęć prowadzonych przez nauczycieli oraz prowadzenia dokumentacji hospitacji (Dz.U. Nr 235, poz. 1703),
- zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań oraz ich doskonaleniu zawodowym,
- współdziałanie z zakładowymi organizacjami związkowymi, które działają na terenie szkoły,
- sprawowanie nadzoru nad działalnością administracyjno-gospodarczą szkoły,
- organizowanie i nadzorowanie kancelarii szkoły,
- nadzorowanie prawidłowego prowadzenia dokumentacji przez nauczycieli oraz wykorzystywania druków szkolnych.
Dyrektor szkoły wykonuje także szereg zadań związanych z pełnieniem funkcji przewodniczącego Rady Pedagogicznej, kierownika personelu, a także przedstawiciela administracji oświatowej.[4]
Mając do wykonania tak wiele zadań dyrektor szkoły musi zadbać o dobre relacje ze swoimi pracownikami, czyli przede wszystkim o dobrą współpracę z Radą Pedagogiczną, Radą Rodziców, a także z organem prowadzącym szkołę. Niewątpliwy wpływ na organizację pracy szkoły ma właściwy przepływ informacji, czyli dobra komunikacja ze wszystkimi współpracującymi jednostkami. Prawidłowy i niezakłócony przepływ informacji w szkole wymaga zbudowania sprawnego systemu komunikacji wewnętrznej, umożliwiającego przepływ informacji we wszystkich możliwych kierunkach: przełożony – pracownik, pracownik – przełożony oraz pracownik – pracownik.[5]
Moje przemyślenia dotyczą przede wszystkim umiejętności interpersonalnych i komunikacyjnych dyrektora szkoły w budowaniu sprawnego systemu, który umożliwiłby każdemu pracownikowi otrzymywanie wszystkich niezbędnych dla niego informacji i dokumentów,[6] co niesie za sobą prawidłowe kierowanie powierzoną placówką.
Tematyka ta jest interesująca dla Autora ze względu na kluczowe znaczenie komunikacji dla sprawnego zarządzania szkołą. W przypadku Autora pracującego jako wicedyrektor w szkole mieszczącej się w trzech oddalonych od siebie budynkach, sprawna i skuteczna komunikacja między dyrektorem a pracownikami szkoły nabiera szczególnego znaczenia w codziennym zarządzaniu szkołą.
Renata Wójcik
[1] RS – Rada Szkoły
[2] RP – Rada Pedagogiczna
[3] RR – Rada Rodziców
[4] Zarządzanie placówką oświatową. Poradnik nowoczesnego dyrektora pod redakcją Katarzyny Krzysztofiak, Wydawnictwo C. H. Beck 2009
[5] Kontrola zarządcza w szkole… Jan Lewandowski, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012
[6] Tamże
