Nauczanie indywidualne, nauczyciel wspomagający i asystent nauczyciela – PPP w praktyce

Nauczanie indywidualne

Popularną formą udzielania pomocy psychologiczno –pedagogicznej stało się nauczanie indywidualne, organizowane dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły. W indywidualnym nauczaniu realizuje się wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne (uczeń musi zrealizować podstawę programową) wynikające z ramowego planu nauczania dostosowane do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Dyrektor – w uzgodnieniu z organem prowadzącym – ustala zakres i czas prowadzenia zajęć. Muszą się one odbywać w bezpośrednim i indywidualnym kontakcie nauczyciela z uczniem. W indywidualnym nauczaniu realizuje się wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne (uczeń musi zrealizować podstawę programową) wynikające z ramowego planu nauczania dostosowane do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. 

Dyrektor ma obowiązek podejmować działania umożliwiające uczniowi objętemu nauczaniem indywidualnym kontakt z rówieśnikami. Ma to na celu zapewnienie uczniowi pełnego osobowego rozwoju, integracji ze środowiskiem szkolnym oraz ułatwienie powrotu do szkoły. O ile stan zdrowia ucznia znacznie utrudnia, ale nie uniemożliwia mu uczęszczania do szkoły, dyrektor organizuje różne formy uczestnictwa ucznia w życiu szkoły, w tym w szczególności umożliwia mu udział w:

• zajęciach rozwijających zainteresowania i uzdolnienia,
• uroczystościach i imprezach szkolnych,
• wybranych zajęciach edukacyjnych.

W aktualnym rozporządzeniu MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, w § 5 czytamy, że zajęcia indywidualnego nauczania prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w szczególności w:

• w domu rodzinnym;
• w młodzieżowym ośrodku wychowawczym;
• w młodzieżowe ośrodki socjoterapii;
• w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym;
• w specjalnym ośrodku wychowawczym dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania;
• w ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym;
• u rodziny zastępczej;
• w rodzinnym domu dziecka;
• w placówce opiekuńczo – wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

Zniknął więc tu zapis wskazujący wprost na możliwość prowadzenie zajęć w ramach nauczania indywidualnego na terenie szkoły.[1]

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, nauczanie indywidualne organizuje się na czas określony w orzeczeniu (nie krótszy niż 30 dni i nie dłuższy niż jeden rok szkolny) i w taki sposób, aby możliwe było wykonanie zaleceń w nim zawartych.
Ostatnie rozporządzenie MEN znacznie ograniczyło bardzo popularne w ostatnich latach nauczanie indywidualne (w szczególności organizowane na terenie szkoły),wprowadzając zindywidualizowaną ścieżkę kształcenia. Zacytowane tutaj rozporządzenie określa metody i formy udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej.

Nauczyciel wspomagający i asystent nauczyciela  

Na mocy rozporządzenia MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym.[2]

Od 4 czerwca 2014 r. na mocy ustawy z dnia 24 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty wprowadzono możliwość zatrudniania w szkole podstawowej, w tym specjalnej i integracyjnej asystenta nauczyciela lub wychowawcy w świetlicy. Osoba zatrudniona na stanowisku asystenta musi posiadać wykształcenie co najmniej na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole podstawowej oraz przygotowanie pedagogiczne. Asystent nauczyciela może zostać zatrudniony nie tylko w szkole podstawowej, lecz także specjalnej lub integracyjnej. Może pomagać nauczycielom dyplomowanym, opiekunom w świetlicach czy osobom pracującym z klasami od pierwszej do trzeciej. Asystentowi nie powierza się jednak zadań określonych dla tzw. nauczycieli wspomagających, tj. posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej. Zgodnie z art. 86 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych uchyla się art. 15 ust. 7–9 ustawy Prawo oświatowe dotyczące zatrudniania asystenta nauczyciela.[3] Tym samym zlikwidowane zostało stanowiska asystenta nauczyciela.

W oparciu o przepisy prawa każda placówka szkolna i przedszkolna opracowuje własne procedury udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej. Pomoc psychologiczno – pedagogiczna jest odpowiednio dokumentowana, nauczyciele zobowiązani są dostosować wymagania do indywidualnych możliwości uczniów, natomiast dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego opracowuje się Indywidualne Programy Edukacyjno – Terapeutyczna. Obowiązkiem nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniami, którym udzielana jest pomoc psychologiczno – pedagogiczna jest dokonanie jej ewaluacji.

Agnieszka Łąka – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli