W dzisiejszych czasach negocjacje prowadzone są na każdym kroku i we wszystkich aspektach naszego rozwoju. Kluczowa jest wiedza o czynnikach sukcesu oraz predyspozycje komunikacyjne, a także sposób w jaki osiągniemy założony cel. W codziennym życiu na każdym kroku spotykamy ludzi, którzy myślą inaczej niż my, mają inne osobowości czy doświadczenia. Rozmawiając z nimi odczuwamy nić porozumienia lub jej brak, wtedy nawiązujemy kontakt i odnosimy sukces, albo unikamy takich osób i zdarza się, że odnosimy porażkę.
Każdego dnia wchodzimy w różne relacje, na które nie zawsze jesteśmy przygotowani i jednocześnie zaskoczeni daną sytuacją. Bardzo często pomijamy przez to etap przygotowania się do negocjacji, a jest on istotny, ponieważ pozwala uzyskać przewagę nad „przeciwnikiem” i osiągnąć bardziej satysfakcjonujący rezultat. Dlatego, jeżeli jesteśmy zaskoczeni, powinniśmy odłożyć spotkanie w czasie i przygotować się do niego w późniejszym momencie.
W sztuce negocjacji najważniejsza jest współpraca, lecz często w trakcie załatwiania spraw dochodzi do konfliktów, które wynikają z nieumiejętnego przedstawienia oraz uzasadnienia poglądów i stanowisk każdej ze stron. Można uniknąć nieporozumień i uzyskać korzystne rozwiązania poprzez negocjacje, czyli rozmowy, których celem jest uzgodnienie stanowiska i uzyskanie konsensusu, nawet w przypadku konfliktu interesów. Emocje często odgrywają negatywną rolę w negocjacjach, więc należy oddzielić problemy od ludzi za nimi stojących, ponieważ ludzie widzą problem i szukają jego rozwiązania ze swojego punktu widzenia, który z reguły jest inny niż nasz. Zamiast negocjować, zaczynają się kłócić, a to stwarza nieobiektywne rozpatrzenie problemu. Dlatego ważnym aspektem jest stosowanie empatii, dzięki której możemy przewidzieć skutki działania osoby, z którą mamy do czynienia i w ten sposób nieświadomie stosujemy grę psychologiczną. Jest to model sytuacji, który występuje w realnej rzeczywistości i mamy na to ogromny wpływ, pod warunkiem, że dobrze przemyślimy każdy ruch, ni podejmując pochopnych decyzji.
Podsumowując, gdy przystępujemy do negocjacji należy zapoznać się z propozycjami strony przeciwnej, określić cele, zebrać informacje, aby podjąć odpowiednią taktykę działania i uzgodnić wspólnie propozycje rozwiązania zaistniałej i niekomfortowej sytuacji. Następnie należy ustalić ostateczne warunki porozumienia, oczywiście uwzględniając odpowiedni czas na zawarcie porozumienia, aby nie przedłużało się to w czasie i sformalizować je przez obie strony, poprzez podpisanie ugody.
Niezmiernie istotną cechą jest odpowiedzialność za podjęte decyzje i wypowiedziane słowa, bowiem negocjacje są skuteczną metodą rozwiązywania konfliktów przy pomocy konwersacji. Niestety nie zawsze negocjacje kończą się sukcesem i umowa zostaje zerwana, ponieważ wciągamy się w spiralę wrogości i walki, w sytuacji, gdy żadna ze stron nie chce ustąpić, a jej zdanie jest najważniejsze. Nie możemy zapomnieć, że negocjacje są procesem komunikowania się, dlatego aby uzyskać satysfakcjonujący dla wszystkich stron wynik i rozwiązać dany konflikt, który jest związany z życiem społecznym musimy dojść do porozumienia. Efekty konfliktu mogą być destrukcyjne (tj. walka) lub konstruktywne (np. kompromis). Oczywiście zależą one od stron, które negocjują. Pierwszy rodzaj nie prowadzi do zmian, a drugi – przynosi pozytywne skutki dla wszystkich i na niej należy się skupić, ponieważ powinniśmy patrzeć na całą sytuację pozytywnie i wyciągać wnioski z doświadczeń, które stwarza nam los.
Magdalena Mysłek – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli Eko-Tur
