1.Podstawa programowa określona w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458 ze zmianami) obowiązująca na II (klasy IV-VI SP) i IV (szkoły ponadgimnazjalne) etapie edukacyjnym – nazywana „starą” podstawą programową
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o systemie oświaty i obowiązującą do 31 sierpnia 2009 r. podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego to „obowiązkowe, na danym etapie kształcenia, zestawy celów i treści nauczania oraz umiejętności, a także zadania wychowawcze szkoły, które są uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego i programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych”.
2. Podstawa programowa określona w Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 4, poz.17 ze zmianami) obowiązująca na 0 (wychowanie przedszkolne), I (edukacja wczesnoszkolna), III (gimnazjum) etapie edukacyjnym, a od 1.09.2012 r. również w klasach I szkól ponadgimnazjalnych- nazywana „nową” podstawą programową.
Definicja podstawy programowej obowiązująca od 1 września 2009 r. brzmi następująco:
podstawa programowa wychowania przedszkolnego lub podstawa programowa kształcenia ogólnego – należy przez to rozumieć obowiązkowe zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności, opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego, oraz zadania wychowawcze szkoły, uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego i programach nauczania oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych.
Zarówno podstawa programowa „stara”, jak i „nowa”:
• nie sygnalizuje, w jakiej kolejności powinny być realizowane treści nauczania,
• nie dzieli ich na poszczególne lata nauki,
• nie określa hierarchii ich ważności,
• nie określa czasu, jaki należy poświęcić na opracowanie poszczególnych zagadnień.
Można zatem podjąć różne decyzje w sprawie kolejności realizacji treści nauczania lub w sprawie proporcji czasu przeznaczonego na zapoznanie z nimi uczniów. Można też w różny sposób poszerzyć zakres treści wskazany w podstawie programowej. Takie decyzje są uwzględniane w programach nauczania i dostosowanych do nich podręcznikach i materiałach pomocniczych.
Często mylnie utożsamia się podstawę programową z programem nauczania, a wykonanie wszystkich zadań z podręcznika z pełną realizacją podstawy programowej. Każdy program nauczania musi uwzględniać podstawę programową. Zwykle jednak zawiera też treści, które poza tę podstawę wykraczają.
Nauczyciel ma obowiązek realizacji podstawy programowej nauczanego przez siebie przedmiotu (zajęć edukacyjnych) według programu nauczania, który:
• wybrał spośród dostępnych na rynku edukacyjnym,
• opracował samodzielnie lub we współpracy z innymi nauczycielami.
Nauczyciel ma prawo dostosować do potrzeb i możliwości swoich uczniów oraz warunków szkoły każdy program dostępny na rynku edukacyjnym oraz wybrać spośród zatwierdzonych do użytku szkolnego podręcznik i inne pomoce naukowe.
Każdy program nauczania musi uwzględniać w pełni te treści programowe, które zawarte są w podstawie programowej.
Realizacja podstawy programowej kształcenia ogólnego powinna być monitorowana z uwzględnieniem następujących zasad:
1. Podstawę może realizować tylko nauczyciel posiadający odpowiednie kwalifikacje do nauczania danego przedmiotu (zajęć edukacyjnych).
2. W ciągu cyklu nauczania powinna być zrealizowana minimalna liczba godzin wynikająca z ramowego planu nauczania.
3. W szkole przestrzegane są zalecane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej warunki realizacji podstawy programowej.
4. Nauczyciele stosują zalecane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej sposoby realizacji podstawy programowej.
5. Uczniowie nabywają umiejętności i wiadomości zapisane w podstawie programowej.
Zobacz Przykładowe sprawozdanie nauczyciela z realizacji podstawy programowej
Przykładowe plany nauczania
Opracował: Bogdan Żerkowski
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (tom I,poz.204) wprowadza nowe , ramowe plany nauczania od 1 września 2012 r. w I i IV klasie szkoły podstawowej, I klasie gimnazjum, I klasie wszystkich szkół ponadgimnazjalnych. Na podstawie ramowego planu nauczania dyrektorzy przygotowują szkolne plany nauczania. Zamieszczone szkolne plany nauczania to przykłady rozwiązań.
