Pierwszą część artykułu znajdą Państwo tutaj.
Dzieci testują, na ile mogą sobie pozwolić w relacji z drugim dzieckiem, czy z panią w przedszkolu. Bywają uparte, chcą zdominować grupę i mieć przewagę nad grupą rówieśniczą. Chęć dominowania w grupie, bycia najlepszym służy do budowania poczucia własnej wartości u dziecka. Dzieci w wieku przedszkolnym popadają w konflikty, głównie z powodu zabierania sobie zabawek, bycia upartym i trwania przy swoich racjach. Powoduje to popadanie dzieci w skrajne emocje: śmiech, a następnie płacz i złość. Maluchy chcą odnosić zwycięstwa w każdej dziedzinie. Często bywa, że dziecko, które nie zgodzi się na porażkę, reaguje agresją albo autoagresją.
To w przedszkolu po raz pierwszy w życiu dziecka rówieśnicy stają się tak ważni. Relacje z rówieśnikami w grupie stanowią bardzo istotny punkt odniesienia. Sukcesy, jakie dziecko odnosi na wspólnych działaniach, bycie lubianym, zapraszanie do zabawy będą stanowić o tym, czy dziecko ma o sobie pozytywne zdanie. Dziecięce poczucie ,,Ja’’ tworzy się podczas relacji z innymi, oczywiście rozpoczyna się podczas relacji z rodzicami, ale następnie w grupie rówieśniczej w przedszkolu. To dlatego dziecięce przyjaźnie, poczucie bycia docenianym, lubianym i akceptowanym przez innych pomagają stworzyć pozytywne wyobrażenie o sobie samym i kształtują dziecięcą samoocenę.
Prace wychowawczo-dydaktyczne z dziećmi w wieku przedszkolnym określają zadania wchodzące w zakres wychowania poznawczo-społecznego. W zakresie wychowania dzieci zapoznają się z otoczeniem w powiązaniu z nabywaniem określonych umiejętności praktycznych. Dzieci w trakcie zabaw, zajęć swobodnych, rozmów wzbogacają słownictwo, doskonalą mowę komunikatywną. W toku działania dokonują prostych operacji umysłowych: porównywania, klasyfikowania, uogólniania, odnajdywania związków przyczynowo-skutkowych. Następnym zadaniem jest rozwijanie motywacji do nauki jako źródła wiedzy, co wiąże się z przyswajaniem elementarnej umiejętności czytania, wyrobieniem gotowości do nauki pisania, kształtowaniem pojęć matematycznych. Rozwija się także u dzieci zainteresowania przyrodnicze, umiejętności związane z poznawaniem otoczenia przyrodniczego, hodowlą, uprawą.
Procesy poznawcze to przede wszystkim spostrzeganie, uwaga i pamięć, a także wyobraźnia, myślenie i mowa. Wszystkie one razem wzięte stanowią o poziomie rozwoju umysłowego dziecka. W wieku przedszkolnym wszystkie te procesy bogato się rozwijają, szczególnie dziedzina wyobraźni, dzięki której przejawiają się między innymi twórcze zdolności. Każdy rok przynosi nowe sukcesy w tej dziedzinie np.3-latek jest zdolny odróżnić 4 podstawowe barwy. Natomiast dziecko 5-letnie jest już zdolne nie tylko odróżnić, ale i nazwać je prawidłowo. Procesy woli dziecka ujawniają się w wieku 5-6 lat głównie w wytrwałości dążenia do postawionego przez siebie celu np. w zabawie oraz w zdyscyplinowaniu wobec zakazów i nakazów. Efektem intensywnego rozwoju dziecka jest wzrastająca zdolność do zaplanowanego i przemyślanego działania. Zanim to jednak nastąpi dzieci w swoich działaniach kierują się ogromną ciekawością i chęcią poznawania świata. Dzieci w wieku przedszkolnym już zaczynają się orientować jak otaczająca je rzeczywistość wpływa na ich myślenie i zachowanie. Potrafią rozwiązywać różnego rodzaju zagadki i dawać poprawne odpowiedzi, z których wynika, że wiedzą, jak inni mogą postrzegać świat. Dziecięce zainteresowania mogą prowadzić do zadawania pytań jak różnego rodzaju urządzenia funkcjonują, jak działają. Dzieci przez cały ten okres rozumują, poznają i rozwiązują różnego rodzaju eksperymenty. Kiedy stają przed jakimś problemem próbują go rozwiązywać. W momencie kiedy spotykają się z czymś nowym, przyglądają się temu, dotyka i mają chęć użyć tego przedmiotu. Jest to ciekawość czysto naturalna, którą trzeba zaspokoić w dziecku; w ten eksperymentalny sposób dzieci łatwiej zapamiętują i łatwiej rozwiązują problemy.
Ilona Marciniak – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
