Błędy czytelnicze
Aby opanować technikę szybkiego czytania, należy uświadomić sobie jakie popełniamy błędy i co możemy zrobić, aby je wyeliminować. Czytelnik czytający wolno, tradycyjnymi metodami, często nie dostrzega swoich złych nawyków. Pozornie nie przeszkadzają mu one, ale nie wie, dlaczego czyta wolno, często z dużym wysiłkiem i niskim zrozumieniem.
Metody eliminowania lub znacznego osłabienia najczęściej popełnianych błędów są proste
i skuteczne. Potrzebny jest odpowiedni, systematyczny trening, gotowość do zmiany sposobu czytania, motywacja i wiara w sukces.
Czynniki, które mają wpływ na efektywność czytania.
Najczęściej popełniane błędy w czytaniu to:
- wolne tempo czytania,
- czytanie całej lektury w jednym tempie,
- brak grupowania wyrazów,
- regresja,
- subwokalizacja.
Czytanie w zbyt wolnym tempie to jeden z głównych błędów. Czytanie zbyt wolne, słowa po słowie, z częstymi powrotami (regresja) do już przeczytanych wyrazów powoduje, że nasze zrozumienie jest niskie.
Czytając wolno tracimy watek, myśli są „porwane”, przez co trudno ogarnąć sens całości.
Dobrze rozwinięta technika czytania pozwala ukierunkować cała uwagę czytelnika na zrozumienie czytanego tekstu, a nie na pokonywanie technicznych trudności czytania.
Ponadto czytając szybko jesteśmy maksymalnie skoncentrowani i nie nudzimy się. Powolne czytanie jest procesem wymagającym mniejszej aktywności i nasz mózg ma czas na myślenie o innych sprawach, nie związanych z lektura. Czytamy wolniej niż myślimy.
Nie wykorzystujemy wtedy w pełni możliwości naszego umysłu. Dlatego szybkie czytanie korzystnie wpływa na rozumienie.
Podstawowym założeniem efektywnego czytania jest jego elastyczność. Polega ona na umiejętnym doborze tempa i sposobu czytania w zależności od celu czytania oraz cech tekstu (jego trudności, złożoności i przeznaczenia).
Wypracowanie nawyków „elastycznego” czytania jest jednym z warunków przyczyniających się do osiągnięcia biegłości czytania. Tempo czytania należy zmieniać w zależności od stopnia trudności tekstu.
Jak wiemy, ruch oczu nie ma charakteru ciągłego. Oczy poruszają się skokowo, w sposób nie kontrolowany przez świadomość. Czytanie odbywa się głównie w czasie fiksacji (zatrzymań), gdyż w trakcie ruchu oka tekst widzimy bardzo nieostro.
Podczas tradycyjnego, wolnego czytania, na jeden wers prozy przypada 10 ÷ 15 fiksacji,
z których każda trwa 0,2 ÷ 0,45 sek. Kiedy czytamy szybko, oko czytelnika zatrzymuje się na tej samej linii wiersza tylko 2 ÷ 3 razy (lub jeszcze rzadziej).
Aby móc grupować wyrazy, czyli przy jednym zatrzymaniu dostrzegać zbiór wyrazów, a nie pojedyncze słowa, musimy zwiększyć pole widzenia. Małe pole widzenia jest przyczyną wolnego tempa czytania, zmęczenia oczu i spadku koncentracji uwagi.
Częstym zjawiskiem jest również niewykorzystywanie obecnego pola widzenia, które pozwala na grupowanie wyrazów. Osoby te przenoszą wzrok z wyrazu na wyraz, bo stosują „stare” sposoby czytania i trudno jest im zmienić ten nawyk. Dzięki treningowi uda im się przełamać istniejące bariery.
Przy wolnym czytaniu pola widzenia w dużym stopniu nakładają się na siebie. Czytelnik widzi ten sam fragment tekstu wiele razy. Podczas szybkiego czytania pola widzenia rozkładają się równomiernie, zazębiając się jedynie na samych końcach, gdzie widzenie jest już nieostre. O szybkości czytania decyduje ekonomiczne wykorzystanie pól widzenia.
Poprzez stosowanie odpowiednich ćwiczeń możemy zwiększyć pole widzenia tak, aby
w trakcie czytania jedną fiksacją obejmować co najmniej 3 ÷ 5 wyrazów. Trening powinniśmy rozpocząć od zwiększenia elastyczności mięśni oczu. Tych sześciu mięśni najczęściej nie używamy w wystarczającym stopniu.
Po treningu pole widzenia zwiększa się o 50 ÷ 100% i dzięki temu możemy zmniejszyć liczbę zatrzymań w wierszu, a tym samym wyraźnie skrócić czas czytania.
Na dalszą część artykułu zapraszamy 3 stycznia.
