Pomoc psychologiczno – pedagogiczna jest niezwykle ważna, nie zawaham się określić jej jako równie ważnej jak zadania dydaktyczne. Na przestrzeni lat procedury uległy zmianie. W czasie swojej trzydziestoletniej pracy pedagogicznej miałam możliwość obserwowania zmian w realizowaniu tego zadania. Niewątpliwie w chwili obecnej szkoły dysponują zdecydowanie większymi możliwościami niż w momencie, kiedy rozpoczynałam pracę nauczyciela, jednak ciągle jeszcze system ten nie jest doskonały i borykamy się wieloma problemami.
Rozporządzenie z 1993 roku stanowiło, że pomoc psychologiczną i pedagogiczną organizuje pedagog szkolny. Rozporządzenie z 2001 roku jako jej organizatora wskazało dyrektora placówki. Ustalenie to obowiązuje do chwili obecnej, jednak w rzeczywistości to nadal pedagog, czy tak jak w przypadku mojej szkoły specjaliści – pedagog, psycholog i logopeda, koordynują pomoc psychologiczno- pedagogiczną i czuwają nad prawidłowym jej przebiegiem. Obliguje to pedagoga szkolnego i innych specjalistów do bardzo dobrej znajomości obowiązujących uregulowań. Dyrektor wspomaga działania polegające na zaplanowaniu i przeprowadzeniu działań mających na celu ewentualną poprawę udzielanej pomocy. Osobą, do której należy planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej – we współpracy z nauczycielami i specjalistami, jest wychowawca klasy. Dyrektor może jednak wskazać inną osobę, która będzie wykonywała powyższe zadania, jednak w naszej szkole sytuacja taka nie miała miejsca.
Pomoc psychologiczno – pedagogiczna musi być dokładnie zaplanowana, a godziny niezbędne do jej realizacji umieszczone w arkuszu organizacyjnym. Aby sprawnie przebiegała i przyniosła oczekiwane efekty, należy rozpocząć ją od pierwszych dni nauki, dlatego w mojej szkole planowanie rozpoczyna się już kwietniu.
Wychowawcy klas oraz specjaliści na początku kwietnia przedstawiają dyrektorowi szkoły wykaz uczniów objętych pomocą psychologiczno – pedagogiczną, zajęcia, jakie były realizowane w ramach tej pomocy i jakie wskazane są na następny rok szkolny. Zajęcia te określone są w orzeczeniach i opiniach poradni psychologiczno – pedagogicznych oraz wynikają z rozpoznania i diagnozy dokonanej przez wychowawców, nauczycieli i specjalistów. Nauczyciele i specjaliści rozpoznają indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne uczniów. Określają ich mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia. Rozpoznają również przyczyny edukacyjnych niepowodzeń lub trudności w funkcjonowaniu, w tym bariery i ograniczenia utrudniające uczniowi funkcjonowanie i uczestnictwo w życiu szkoły.
Podejmują również działania sprzyjające rozwojowi kompetencji oraz potencjału uczniów w celu podnoszenia efektywności uczenia się i poprawy ich funkcjonowania. Tylko dobrze zaplanowana praca może przynieść wymierne efekty. Ważne jest umieszczenie przewidywanych zajęć w arkuszu organizacyjnym, ponieważ wiąże się to z zabezpieczeniem środków finansowych niezbędnych za ich realizację, co jest ważnym aspektem tego problemu.
Skuteczność udzielanej pomocy psychologiczno – pedagogicznej zależy w dużej mierze od współpracy wychowawcy, nauczycieli, specjalistów ze sobą nawzajem i z rodzicami uczniów. W działaniach tych szkoła współpracuje zarówno w procesie diagnostycznym jak i postdiagnostycznym z poradnią psychologiczno – pedagogiczną. Specjaliści zapoznają się z opiniami i orzeczeniami poradni psychologiczno – pedagogicznej, z zawartymi w nich zaleceniami i na tej podstawie przygotowują plan pracy z uczniem objętym pomocą psychologiczno – pedagogiczną, a następnie zapoznają z nimi wychowawcę klasy. Wychowawca po dokładnym zapoznaniu się z opinią/orzeczeniem zbiera zespół klasowy, w skład którego wchodzą wszyscy nauczyciele uczący w danej klasie. Na spotkanie zespołu zapraszani są rodzice, których zapoznaje się z określonymi formami pomocy proponowanymi dla ich dziecka. Rodzice przedstawiają swoje oczekiwania odnośnie udzielanej pomocy wyrażają (lub nie wyrażają) zgodę na podjęcie działań przez nauczycieli. W tym miejscu muszę wspomnieć o problemie, z jakim zetknęliśmy się w szkole, w której pracuję. W ostatnim roku przypadku dwóch uczniów rodzice nie zgodzili się na przydzielenie dziecku nauczyciela wspomagającego, pomimo że było takie zalecenie poradni psychologiczno – pedagogicznej. W tej sytuacji szkoła powinna skierować do sądu rodzinnego informację o działaniu na szkodę dziecka, bowiem, zgodnie z art.95§ 3 i §5 KRiO, rodzice są zobowiązani do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw a władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.[1] Brak zgody na objęcie dziecka pomocą nauczyciela wspomagającego proces kształcenia jest zatem działaniem wbrew jego dobru. W chwili obecnej brak regulacji prawnej, która rozwiązałaby ten problem. Zgodnie z procedurami udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej rodzice wyrażają pisemną zgodę na podjęte działania i podobnie – muszą złożyć pisemną rezygnację. W przypadku mojej szkoły rodzice obu uczniów twierdzili, że pomoc nauczyciela wspomagającego byłaby dla dzieci obciążeniem psychicznym i stygmatyzowałaby je jako niepełnosprawne. Osobną kwestią jest aspekt finansowy – za każdym dzieckiem z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego „idą” określone środki pieniężne przewidziane m.in. na pomoc nauczyciela wspomagającego, dlatego ten problem wymaga doprecyzowania i jasnego określenia procedur postępowania.
[1] Dz. U. 2010 nr 228 poz. 1487 [1] Dz. U. 2017 poz. 2203
Agnieszka Łąka
