W tym obszarze zasadnicze zmiany dotyczą:
– funkcjonowania zespołu powołanego do organizacji i udzielania wsparcia uczniowi z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego,
– zapisów związanych z treścią indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego,
– sposobu dokonywania i dokumentowania wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia.
Temu ostatniemu zagadnieniu w tym krótkim tekście, poświęćmy chwilę uwagi.
Czym jest wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia i jaką rolę odgrywa w organizowaniu edukacji uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, wydanego ze względu na różnorodne niepełnosprawności?
Najbardziej odpowiednim określeniem wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia jest „suma wiedzy wszystkich osób pracujących z konkretnym uczniem na temat poziomu jego funkcjonowania w różnych sferach w tym konkretnym czasie”.
Oczywiście zespół dysponuje wiedzą pochodząca z zapisów w orzeczeniu, ale warto pamiętać, iż orzeczenie zostaje wydane często na okres kilku lat i przedstawia informację o stanie badanego uczniu właśnie w tym czasie, w którym zostało przygotowane. Ale przecież uczeń „nie stoi w miejscu” – w jednym obszarze następuje rozwój, w innym mamy do czynienia z stagnacją, a czasami niestety również z regresem. Stąd właśnie potrzeba ocenienia tego najbardziej aktualnego stanu, aby cele edukacyjne i terapeutyczne znalazły się we właściwej sferze – nie były zbyt łatwe lub zbyt trudne do osiągniecia przez ucznia.
Każdy z członków zespołu – oraz rodzice wraz z ewentualnie zaproszonymi osobami, posiada własne obserwacje, spostrzeżenia, wnioski, informacje o deficytach, mocnych stronach, potencjale, zainteresowaniach ucznia – w zależności od tego, jaką rolę odgrywa w procesie dydaktyczno – wychowawczo – terapeutycznym. Toteż dokonanie uwspólnienia tej wiedzy, wzajemna jej wymiana, pozwala jak najpełniej ocenić potrzeby i możliwości ucznia.
To właśnie rola wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia – przełożyć aktualną wiedzę na zapisy w realizowanym (przygotowywanym) indywidualnym programie.
Aktualne rozporządzenia, jak i poprzednie, nie precyzują formy wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia: karta, zeszyt, arkusz. Natomiast określono „zawartość” – dopisując słowo „w szczególności”, które sugeruje, że nie jest to katalog zamknięty i zespół może wpisać również inne elementy, które uznaje za zasadne z punktu widzenia podniesienia efektywności pracy z konkretnym uczniem. Zapis w akcie prawnym określa, że wielospecjalistyczna oceny poziomu funkcjonowania ucznia uwzględnia:
- indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia ucznia;
- w zależności od potrzeb, zakres i charakter wsparcia ze strony nauczycieli, specjalistów, asystentów lub pomocy nauczyciela,
- przyczyny niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu ucznia, w tym bariery i ograniczenia utrudniające funkcjonowanie i uczestnictwo ucznia w życiu przedszkolnym lub szkolnym, a w przypadku ucznia realizującego wybrane zajęcia wychowania przedszkolnego lub zajęcia edukacyjne indywidualnie lub w grupie liczącej do 5 uczniów, zgodnie ze wskazaniem zawartym w programie – także napotykane trudności w zakresie włączenia ucznia w zajęcia realizowane wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym, a w przypadku innej formy wychowania przedszkolnego – wspólnie z grupą,
- efekty działań podejmowanych w celu ich przezwyciężenia.
Tak więc dość szczegółowo określono, jakie zapisy powinny znaleźć się w tym dokumencie.
Warto również przypomnieć, iż dotychczas rodzic nie otrzymywał kopii wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia – otrzymywał tylko na swój wniosek kopię ipetu. Obecnie określono, iż rodzic może uczestniczyć w spotkaniach zespołu na każdym etapie jego pracy, a więc również wtedy, gdy członkowie zespołu dzielą się swoją wiedzą, opracowując omawiany tu dokument i otrzymują jego kopię. Nie są zobligowani do wnioskowania w tej sprawie.
To trudne i odpowiedzialne zadanie postawione przed nauczycielami i specjalistami – jak najbardziej precyzyjnie sformułować swoją wiedzę, ale odwołując się jedynie do konkretnych faktów bądź przykładów z zakresu funkcjonowania ucznia, pomijając własne odczucia, emocje, komentarze i opinie.
Za tydzień przykładowy arkusz wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia.
