Uczniowie oddziału (grupy oddziałowej, międzyoddziałowej lub międzyszkolnej), w którym tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych realizowanych w zakresie podstawowym i zakresie rozszerzonym oraz przedmiotów uzupełniających, jest niższy niż odpowiedni łączny tygodniowy wymiar godzin (840) mogą realizować dodatkowo przedmiot uzupełniający, dla którego nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tego przedmiotu został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania.
Przedmiot ten jest przedmiotem obowiązkowym dla ucznia, tzn. obecność na nim nie jest dobrowolna. Może nim być np. edukacja medialna, edukacja teatralna lub każdy inny przedmiot, którym zainteresowani są uczniowie. Natomiast ocena niedostateczna z tego przedmiotu wlicza się do średniej, lecz nie wpływa na promocję ucznia do klasy programowo wyższej. Mówiąc żargonem szkolnym, z przedmiotu dodatkowego, dla którego nie została ustalona podstawa programowa nie można nie zdać.
Dodatkowy przedmiot może wprowadzić dyrektor szkoły po zapoznaniu się z opinią samorządu uczniowskiego i rady pedagogicznej. Rzecz jasna przedmiot ten musi mieć opracowany program nauczania, zgodnie z przepisami prawa. Musi więc w nim się znaleźć następujące elementy: cele nauczania, cele wychowania, treści nauczania, sposoby osiągania celów, opis założonych osiągnięć ucznia oraz propozycje oceniania osiągnięć ucznia. Program powinien być dostosowany do możliwości i potrzeb uczniów, obejmować cały cykl kształcenia oraz być poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym. Obligatoryjnie autor programu powinien przedstawić wniosek o wpisanie danego programu do szkolnego zestawu szkolnych programów nauczania, zaś rada pedagogiczna, np. w formie uchwały, powinna wydać opinię o tym programie. W przypadkach szczególnie trudnych dyrektor ma prawo poprosić o opinię doradcę metodycznego.
Przedmioty dodatkowe w warunkach niżu demograficznego są także skutecznym narzędziem wzbogacania oferty programowej.
