Głównym celem szkoły jest, to aby uczeń kończący dany etap kształcenia posiadał wiedzę i umiejętności przedstawione w sylwetce ucznia kończącego dany etap edukacyjny, zawartej w podstawie programowej oraz wykształcenie takich umiejętności które będą przydatne w życiu szkolnym i pozaszkolnym. Te cele oczywiście narzucone są odgórnie, natomiast każda szkoła może je realizować na swój sposób w wybranych programach i działaniach.
Zmiany, jakie wprowadzają nowe akty prawne, a także rozwiązania systemowe w polskiej oświacie, każą zwracać coraz większą uwagę na konieczność funkcjonowania szkoły jako organizacji. Organizacja może być kojarzona ze zorganizowaną grupą osób, z jakąś konkretną strukturą , zestawem wspólnych celów, niekiedy wiązką wartości. Wszystkie te dziedziny mieszczą się w najogólniejszych i najczęściej spotykanych definicjach organizacji.
Dobra organizacja powinna posiadać wyraźnie zdefiniowane kierunki działania – wyznaczające nie tylko cel ostateczny, ale również opisujące efekty, które będą towarzyszyć jego osiągnięciu. Dobrze opisane, wspólnie wypracowane i zaakceptowane przez ogół cele funkcjonowania organizacji w znakomitym stopniu rozwiązuje pozostałe dziedziny prawidłowego funkcjonowania organizacji: wypracowanie struktur, zbudowanie odpowiednich relacji między ludźmi, przyjęcie określonych strategii działania, a także dopracowanie się odpowiedniego stylu kierowania oraz sposobu motywowania.
Jak każda dobra organizacja, szkoła nie może funkcjonować bez właściwie zdefiniowanych celów. Głównym celem pracy danej szkoły powinna być jej koncepcja, w takim pojęciu jakie jest zapisane w rozporządzeniu o nadzorze pedagogicznym. W istotny sposób cele i zadania szkoły opisane zostały również w rozporządzeniu o ramowych statutach szkół i placówek publicznych. W odniesieniu do wybranych elementów ich funkcjonowania, wiele pojedynczych wymogów można znaleźć w innych zapisach prawa oświatowego.
Sprawnie funkcjonująca organizacja dla osiągnięcia odpowiedniego celów, musi wypracować odpowiedni sposób komunikacji wewnętrznej, który umożliwia zarówno bieżącą wymianę niezbędnych informacji, jak i ocenę osiąganych indywidualnie i grupowo rezultatów. Właściwa komunikacja stanowi problem w wielu placówkach, a jest ona bardzo istotna aby szkoła jako organizacja sprawnie funkcjonowała.
Mimo że podstawowym ogniwem zarządzania jest dyrekcja szkoły, to przecież znaczna część szkolnych decyzji wypracowywana jest na forum rady pedagogicznej, a jeszcze większa część, jak choćby organizacja i realizacja zajęć, podejmowana jest całkowicie samodzielnie przez nauczycieli. Właściwą komunikację oraz dobrą współpracę zapewnia również znajomość oraz wystarczająco wysoki stopień tożsamości z głównymi priorytetami placówki. Korzystną formą wzmacniania tej tożsamości jest wspólne wypracowywane przez całą radę pedagogiczną zapisów programowych wyznaczających zakres funkcjonowania oraz kierunki rozwoju szkoły, takie jak wizja i misja placówki oraz podstawowe programy działania, takie jak program wychowawczy i profilaktyczny czy program rozwoju.
Aby określić podstawowe zadania szkoły, a przede wszystkich wybór najważniejszych celów jej działania, niezbędne jest określenie zasobów jakimi dysponuje. Należy przyjąć takie stanowisko, które nie tylko odnosi się do tego, co chcielibyśmy widzieć w naszej szkole, ale również do tego, co ją charakteryzuje w rzeczywistości. Obiektywny ogląd plusów i minusów stanowi jedną z ważniejszych podstaw do projektowania dalszych działań. Należy opierać swoją pracę na tym, co jest szczególnie korzystne a zmieniać to, co wymaga zmiany. Jeśli poznamy wady i zalety naszej szkoły, w większym stopniu możemy się skupić w pracy nad jej rozwojem. Dyrektor organizacji, jaką jest szkoła powinien dostrzec i akceptować swoje obowiązki, nawet jeśli bywają trudne. Powinien wspierać tych, którzy aktualnie mają najwięcej do zrobienia i wspólnie z nimi cieszyć się z ich sukcesów, bo po części rzutuje to przecież na pracę całej szkoły. Nie konkurujemy ze sobą, ale współpracujemy. Pracownicy w szkole nie mogą obawiać się, że ich praca na każdym kroku będzie negatywnie oceniana, a ciekawe propozycje będą negowane. W mojej placówce, często zdarza się tak, że wychodzimy zespołowo z jakimś projektem, propozycją i od razu spotkamy się ze ścianą, ale nie poddajemy się, mimo, że ciągle słyszymy, że znowu coś wymyślamy. Zawsze jednak mamy wsparcie dyrektora. Jeśli jednak mielibyśmy większe poparcie zespołu, wówczas zdecydowanie bardziej skłonni bylibyśmy do podejmowania ryzyka, proponowania czy wręcz wchodzenia w nowe rozwiązania czy sytuacje.
Barbara Przała
