Czym jest patriotyzm? Wzorem moich dzieci odpowiedzi na pytanie poszukałam w najchętniej chyba używanym przez nich źródle – Wikipedii. Mówi ona, że „Patriotyzm – postawa szacunku, umiłowania i oddania własnej ojczyźnie oraz chęć ponoszenia za nią ofiar i pełną gotowość do jej obrony, w każdej chwili.” Definicja na pewno trafna, ale na ile sensowna w XXI wieku, w czasach pokoju i dobrobytu? Jakież to ofiary mają ponosić za swoją ojczyznę nasi uczniowie? Przed kim mieliby jej bronić, skoro na szczęście czasy wojen znają jedynie z historii?
Taka romantyczna wizja patriotyzmu rozpala jednak wyobraźnię i emocje. Młodzi ludzie z zaangażowaniem biorą udział w obchodach kolejnych rocznic Powstania Warszawskiego, a w wywiadach ulicznych przeprowadzanych z tej okazji z zapałem deklarują, że gdyby zaszła taka potrzeba, to oni też, jak „Bury” czy „Zośka” stanęliby na wysokości zadania. Absolutnie nie wątpię w szczerość tych deklaracji, mam jednak nadzieję, że nigdy nie będzie okazji, aby wprowadzić je w życie.
Niezwykle modna staje się ostatnio – właśnie wśród ludzi młodych – odzież patriotyczna. Orły na piersiach, powiewające skrzydła husarskie, barwy narodowe na wszystkim – od bluz po bieliznę. Młodzi mają potrzebę opowiedzenia się po patriotycznej stronie, publicznego deklarowania swojego przywiązania do tego, co polskie. To zrozumiałe – umiłowanie ojczyzny potrzebuje wyrazu. Pytanie tylko, czy tak właśnie chcemy promować patriotyzm? Czy taka forma realizacji priorytetu MEN jest najskuteczniejsza? Czy patriotyzm XXI wieku to tylko modna koszulka i górnolotne deklaracje?
Jestem przekonana, że nie, i mam nadzieję, że i Państwo się z tą ideą zgodzą. W stulecie odzyskania niepodległości mamy, jako nauczyciele, przypominać naszym uczniom o tym, że patriotyzm to nie tylko słowa, ale przede wszystkim czyny. Że miłość ojczyzny to nie tylko walka, ale przede wszystkim służba. To nie tylko zrywy, ale przede wszystkim codzienna, konsekwentna praca. Szacunek dla ojczyny powinien wyrażać się nie tylko w dumnym noszeniu jej barw na koszulce, ale przede wszystkim w braniu odpowiedzialności za nią: za jej dobrobyt, za jej piękno, za jej wizerunek na miejscu i poza jej granicami. Wszystko to są pomysły bliższe ideom pozytywistycznym niż romantycznym porywom, ale mam przekonanie, że odpowiednio podane mogą być dla młodych ludzi atrakcyjne. Pozwalają na rozwijanie poczucia odpowiedzialności, na podejmowanie konkretnych działań, na zaangażowanie przedsiębiorczości, aktywności, pomysłowości. Mam poczucie, że naszym zadaniem dziś jest przekonanie młodych ludzi, że pierwsze słowa naszego hymnu: „Jeszcze Polska nie zginęła póki my żyjemy” oznaczają, że to do nich teraz należy budowanie ojczyzny, którą mogą kochać, szanować i z której mogą być dumni. Ojczyzny mądrej i pięknej, budującej swoją wielkość na własnych zasobach, nie potrzebującej porównywać się z innymi, znającej swoją wartość. Mam poczucie, że to już się dzieje – a rok rocznicy odzyskania niepodległości jest okazją, aby zaczęło się to dziać na większą skalę.
Słyszy się często narzekania, że współcześni młodzi ludzie nie mają żadnych ideałów, że nic nie jest dla nich ważne, że najchętniej nie ruszaliby się sprzed swoich komputerów. Mam wielkie przekonanie, że to nieprawda. Obserwuję na co dzień gotowość młodych do działania: angażowanie się w wolontariat, w pomoc potrzebującym, w działania na rzecz idei, które są dla nich ważne. Komputery pomagają im w komunikacji i organizacji, a jeśli zostawi im się przestrzeń do działania – młodzi na pewno ją wykorzystają. Potrzebują jedynie nieco wskazówek, ale i zaufania – najlepiej działają, gdy pozostawi im się przestrzeń do samodzielności.
I o tym chciałabym, abyśmy porozmawiali w kontekście stulecia odzyskania niepodległości i patriotyzmu 2018. Jakie działania można „podpiąć” pod temat patriotyzmu? Co, poza akademiami ku czci, zaproponować młodym? Jakie kierunki działania im wskazać? Edurada ma w tym zakresie kilka pomysłów, którymi na pewno będziemy się z Państwem dzielić. Zapraszamy jednak naszych czytelników do dzielenia się własnymi pomysłami na realizację tegorocznego priorytetu. Może prowadzą Państwo jakieś projekty? Innowacje? Lub po prostu macie dobry pomysł na pielęgnowanie postaw patriotycznych wśród Waszych uczniów? Napiszcie o tym do nas – najciekawsze wypowiedzi opublikujemy!
