25 września Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy- Prawo oświatowe i ustawy o systemie oświaty. W projekcie tym zaproponowano szereg rozwiązań ukierunkowanych na dalsze odbudowywanie prestiżu kształcenia zawodowego oraz poprawę jakości i efektywności kształcenia w szkołach i placówkach.
Trudno w jednym artykule przedstawić wszystkie proponowane rozwiązania ale niektóre z nich warto zasygnalizować, by szkoły/placówki mogły przygotować się do tych zmian.
Otóż w centrum proponowanych od roku szkolnego 2019/2020 zmian jest uczeń – wszystkie działania szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe powinny być skoncentrowane na tym, aby absolwenci szkoły posiadali pełne kwalifikacje zawodowe potwierdzone stosownymi dokumentami wydanymi w wyniku złożonych egzaminów. Ponadto absolwent powinien zostać przygotowany do uzyskania niezbędnych dla przyszłego pracodawcy uprawnień lub kwalifikacji rynkowych albo posiąść w trakcie nauki dodatkowe umiejętności niezbędne do wykonywania na przyszłym stanowisku pracy.
Po raz kolejny zwrócono uwagę, że zapewnienie adekwatności kształcenia do potrzeb rynku pracy nie jest możliwe bez współpracy szkoły z pracodawcami, którzy posiadają największą wiedzę na temat zapotrzebowania na kwalifikacje i zawody. Szkoły uruchamiając kształcenie w danym zawodzie powinny nawiązać współpracę z pracodawcą właściwym dla tego zawodu lub branży, w ramach umowy, porozumienia lub listu intencyjnego.
Jednostki samorządu terytorialnego otrzymają zwiększoną subwencję oświatową na szkoły kształcące w zawodach, na które jest wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy, wskazane w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego. Prognoza ta będzie określana przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w drodze obwieszczenia i będzie uwzględniała dane Instytutu Badań Edukacyjnych
Uczeń technikum będzie mógł na podstawie umowy z pracodawcą realizować staż uczniowski. Uczestnictwo w stażach uczniowskich umożliwi uczniowi naukę zawodu w rzeczywistych warunkach pracy, poznanie zakładu pracy oraz zaznajomienie się z konkretnymi stanowiskami pracy. Pracodawcy natomiast umożliwi poznanie i przygotowanie potencjalnego pracownika zgodnie z własnymi oczekiwaniami. /Wcześniejsze badania wskazywały na znaczne niezadowolenie pracodawców z przygotowania zawodowego absolwentów szkół zawodowych/. Koszty świadczeń pieniężnych, które uczeń otrzyma podczas stażu zostaną wliczone pracodawcy w koszty uzyskania przychodu.
Szkoły kształcące w zawodach, na które, zgodnie z prognoza, jest wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy, będą otrzymywały zwiększoną subwencję oświatową. Prognoza ta po raz pierwszy zostanie uwzględniona w podziale subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na 2020 przy różnicowaniu kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym (art. 123 niniejszego projektu ustawy ).
Dzięki takiemu mechanizmowi jednostkom samorządu terytorialnego będzie zależało na stworzeniu odpowiednich warunków do współpracy szkół z pracodawcami/firmami/biznesem, tak aby kształcenie w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe, dla których są organami prowadzącymi odbywało się w zawodach potrzebnych na rynku pracy.
Opinia wydana przez wojewódzką radę rynku pracy będzie ważna przez okres 5 lat. Potem będzie konieczność zasięgnięcia nowej opinii o zasadności dalszego kształcenia zawodzie w danej szkole;
Szkoła niepubliczna przed uruchomieniem kształcenia w nowym zawodzie w danej szkole zobowiązane była również do zasięgnięcia opinii wojewódzkiej rady rynku pracy; wojewódzka rady rynku pracy wydawała opinię w zakresie planowanego eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieujętego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.
Nie będzie natomiast wymagana opinia wojewódzkiej rady rynku pracy w zakresie uruchamiania oddziałów wielozawodowych (branżowa szkoła I stopnia – uczniowie będący młodocianymi pracownikami).
Ponadto, opinia wojewódzkiej rady rynku pracy nie będzie wymagana w przypadku szkół, które od roku szkolnego 2019/2020 będą kontynuowały kształcenie w zawodach, których nazwa i symbol cyfrowy tego zawodu określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, są tożsame z nazwą i symbolem cyfrowym zawodu określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, w brzmieniu dotychczasowym.
Opinia wojewódzkiej rady rynku pracy wydawana po 1 stycznia 2019 r. będzie musiała uwzględniać prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego, która zostanie określona przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w drodze obwieszczenia
Praktyczna nauka zawodu.
Projektowane zmiany dotyczą również realizacji przez szkołę prowadzącą kształcenie zawodowe zadań związanych z organizacją praktycznej nauki zawodu. Szkoła prowadząca kształcenie zawodowe powinna realizować kształcenie zawodowe w oparciu o współpracę z pracodawcami, a praktyczna nauka zawodu powinna odbywać się w jak największym wymiarze w rzeczywistych warunkach pracy.
W związku z tym, w art. 120 ustawy – Prawo oświatowe:
w ust. 1 doprecyzowano, gdzie może być realizowana praktyczna nauka zawodu, podkreślając jednocześnie, że może odbywać się w jednostkach zapewniających rzeczywiste warunki pracy, w tym u pracodawców oraz w indywidualnych gospodarstwach rolnych, a także w centrach kształcenia zawodowego. W dodanym ust. 1a zaprojektowano przepis regulujący realizację praktycznej nauki zawodu za granicą. Określono, że praktyczna nauka zawodu za granicą może być realizowana na podstawie umów międzynarodowych lub porozumień o współpracy bezpośredniej zawieranych przez szkoły, jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej lub w ramach programów edukacyjnych Unii Europejskiej,
Staże uczniowskie – kształcenie dualne w technikum.
Praktyczna nauka zawodu w technikum realizowana jest w formie:
– zajęć praktycznych
– praktyk zawodowych.
Zajęcia praktyczne w technikum mogą odbywać się u pracodawców, na zasadach dualnego systemu kształcenia, na podstawie umowy zawartej między dyrektorem szkoły a pracodawcą przyjmującym uczniów (tylko 8% uczniów technikum realizuje kształcenie dualne w ten sposób).
Praktyki zawodowe mogą być realizowane u pracodawców na podstawie umowy między szkołą i pracodawcą (w 85% tak są realizowane). W oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy tylko uczniowie (branżowej szkoły I stopnia) – młodociani pracownicy, mogą uczyć się zawodu w rzeczywistych warunkach na podstawie umowy z pracodawcą.
Ciąg dalszy za tydzień.
Anna Dudek-Janiszewska
