Aktualizacja wiedzy oraz podnoszenie kwalifikacji nauczycieli stanowi czynnik pozwalający na postęp placówki. Nauczyciele powinni dostrzegać potrzebę i możliwości rozwoju własnego warsztatu pracy dla poprawy jakości placówki, jak również dla samych siebie. Jeśli w trakcie procesu wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczyciele będą uwzględniać swoje osobiste potrzeby, to zostanie wzmocniona ich motywacja do podejmowania działań (Elsner, Knafel, 2000). Do najpopularniejszych form rozwoju osobistego należą:
● Coaching
Tłumacząc w najprostszy sposób, to korepetycje udzielane przez eksperta w danej dziedzinie osobie mniej doświadczonej. Rolą tak zwanego coacha, czyli trenera, jest pomoc w przezwyciężaniu ograniczeń, wspieranie w osiąganiu celów, udzielanie podpowiedzi, jak rozwiązać trudną sytuację, motywowanie, inspirowanie, pomoc w wypracowaniu narzędzi do samorealizacji. Coaching charakteryzuje się tym, że jest krótkotrwały, ale intensywny. O coachingu w placówce oświatowej możemy mówić wtedy, kiedy do placówki zostaje zatrudniony nowy nauczyciel. Rolę coacha może przyjąć osoba na stanowisku kierowniczym, wdrażając pracownika w system organizacyjny danej placówki, dokumentację, itd. Wtedy coaching przybiera postać formalną, świadomie inicjowaną przez dyrekcję. Coaching może także przyjąć postać nieformalną, kiedy zatrudniony od dawna w placówce nauczyciel postanowi objąć opieką kolegę lub koleżankę będącą na starcie.
● Mentoring
Określany jako partnerska relacja między mistrzem a uczniem, skoncentrowana na odkrywaniu i rozwijaniu potencjału mniej doświadczonej osoby. Mentorem może być ktoś z dużym doświadczeniem i sukcesami zawodowymi. Mistrz pomaga uczniowi obrać kierunek ścieżki zawodowej, którą będzie dalej podążać. Do jego zadań należy stymulowanie rozwoju ucznia, doradzanie. Natomiast osoba ucząca się powinna wychodzić z inicjatywą, brać odpowiedzialność za własny rozwój i wykazywać chęci do pogłębiania wiedzy. Mentoring jest zazwyczaj dłuższym procesem niż coaching. Dlatego za mentoring w placówkach oświatowych można traktować relację osoby ubiegającej się o awans zawodowy z opiekunem stażu.
● Konsultacje z przełożonym
Osoby zajmujące stanowiska kierownicze często stają się trenerami rozwojowymi. Jest to metoda mało kosztowna, ale rozwijająca.
● Grupowe formy pracy
Działania oparte na współpracy ludzi, np. w zespołach zadaniowych. Pracownicy mają możliwość dzielenia się wiedzą i doświadczeniami.
● Konferencje
To spotkania zorganizowane w celu omówienia konkretnego zagadnienia. W czasie ich trwania specjaliści prowadzą wykłady monograficzne i dyskusje na dany temat, przedstawiają wybrane koncepcje, referują wyniki badań.
● Seminaria
Polegają na aktywności uczestników, którzy samodzielnie opracowują część tematów poruszanych na spotkaniu, a następnie przedstawiają swoje opracowania.
● Warsztaty
Zajęcia skoncentrowane na wypróbowaniu pewnych narzędzi w praktyce. Charakteryzujące się bliższym kontaktem prowadzącego i uczestników.
Ponadto nauczyciele mogą podnosić swoje kwalifikacje zewnętrznie, biorąc udział w szkoleniach i kursach kwalifikacyjnych, czy poprzez podjęcie studiów podyplomowych.
Jolanta Bieguszewska – uczestniczka kursu kwalifikacyjnego
