Od ponad czterech lat trwają przygotowania do wdrożenia i upowszechnienia modelu edukacji włączającej. W projekcie sporo miejsca poświęcono zagadnieniu zawodowej samodzielności osób niepełnosprawnych intelektualnie. W ramach projektu opracowano podręcznik instruktażowy dla nauczycieli pod nazwą: „Model wdrożenia praktyk wspomaganych”, w którym wszyscy zainteresowani mogą zapoznać się ze szczegółowymi rozwiązaniami dotyczącymi organizacji i realizacji praktyk wspomaganych, zasadami nawiązywania współpracy z pracodawcami czy rolą doradcy zawodowego jako trenera pracy.
Edukacja otwarta ma szczytne założenia dania szansy wszystkim uczniom w zdobyciu odpowiedniego przygotowania do opanowania umiejętności zawodowych i radzenia sobie na otwartym i chronionym rynku pracy. Istotnym składnikiem właściwie funkcjonującego systemu kształcenia zawodowego i przejścia na rynek pracy jest doradztwo zawodowe, które ma na celu rozpoznanie przez każdego ucznia zainteresowań i predyspozycji zawodowych. Ich określenie będzie możliwe po opracowaniu w klasie VII szkoły podstawowej indywidualnego profilu zainteresowań zawodowych (IPZZ). Na bazie IPZZ w klasie VIII opracowywany będzie indywidualny profil edukacyjno-zawodowy (IPE-Z), który w zależności od potrzeb, zostanie uzupełniany o ocenę lekarza medycyny pracy.
Główne cele edukacji uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, uczących się w Szkołach Specjalnych Przysposabiających do Pracy to:
– poznanie rzeczywistych warunków funkcjonowania na rynku pracy,
– umożliwienie im nabywania umiejętności praktycznych,
– podjęcie zatrudnienia na otwartym lub chronionym rynku pracy.
W dziale „Warunki i sposób realizacji” nowej podstawy programowej widnieje zapis: „W celu nabywania praktycznych umiejętności związanych z wchodzeniem w rolę pracownika, szkoła zapewnia uczniowi wsparcie doradcy zawodowego, zajęcia przysposobienia do pracy oraz zgodnie z jego predyspozycjami i zainteresowaniami – praktyki wspomagane poza szkołą. Zadaniem nauczyciela (doradcy zawodowego lub innego specjalisty), który pełni rolę trenera jest:
– wsparcie osoby z niepełnosprawnością w znalezieniu pracy,
– opanowaniu i wykonywaniu tejże pracy,
– utrzymaniu się w pracy.
W realizacji swoich zadań doradca zawodowy/trener pracy najczęściej łączy funkcje: nauczyciela zawodu, terapeuty i osoby wspierającej. Najważniejszą cechą, jaką powinien posiadać trener pracy, jest odpowiednie nastawienie, wiara w to, że każda osoba może się rozwijać i ma szansę zdobyć zatrudnienie.
Pracę szkolnych doradców zawodowych będą wspierać powołani na poziomie województwa regionalni koordynatorzy do spraw doradztwa zawodowego. Koordynatorzy, współpracując z Centrum Koordynacyjnym, będą współtworzyć regionalne strategie rozwoju województw w zakresie wspierania branż/zawodów w poszukiwaniu miejsc zatrudnienia oraz ewaluacji polityki prozatrudnieniowej i zatrudnieniowej.
Praktyki wspomagane realizowane będą w następującym schemacie:
KLASA I
praktyki wspomagane grupowe
Grupa: 2–4 osoby
Częstotliwość: 1–2 razy w tygodniu po 2–4 godziny bezpośredniej realizacji praktyk
Realizacja: 4 różne stanowiska praktyk
Czas: 4–8 tygodni na jednym stanowisku praktyk.
KLASA II
praktyki wspomagane grupowe
Grupa: 2–4 osoby
Częstotliwość: 1–2 razy w tygodniu po 2–4 godziny bezpośredniej realizacji praktyk
Realizacja: 2 różne stanowiska praktyk
Czas: średnio 4 miesiące na jednym stanowisku praktyk.
KLASA III
praktyki wspomagane indywidualne
lub grupowe dla maksymalnie 2 osób w grupie
Częstotliwość: 2 razy w tygodniu po 2–4 godziny bezpośredniej realizacji praktyk
Realizacja: 1 stanowisko praktyk
Czas: przez cały rok szkolny
Do świadectwa ukończenia szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy dołącza się suplement zawierający informację niezbędną do prawidłowego funkcjonowania absolwentów w przyszłości – w dziennych placówkach aktywności dla osób dorosłych lub na rynku pracy.
Suplement powinien zawierać:
– opis kluczowych kompetencji społeczno-zawodowych i osobistych ucznia wraz z jego preferencjami i predyspozycjami
– szczegółowe informacje na temat sposobu komunikowania się lub korzystania ze specjalnych środków wspomagających komunikację (AAC)
– informacje o odbytych praktykach wspomaganych na otwartym rynku pracy.
Szczegółowe rozwiązania i propozycje dotyczące organizacji praktyk wspomaganych znajdziecie Państwo w Poradniku instruktażowym dla nauczycieli: „Model wdrożenia praktyk wspomaganych w szkołach przysposabiających do pracy”.
Zachęcam do lektury.
