Specjaliści alarmują – w dobie pandemii liczba przypadków depresji wśród dzieci i młodzieży drastycznie rośnie, a problem dotyczy coraz młodszych osób.
Coraz częstsze są też inne poważne zaburzenia psychiczne – lękowe (w tym odmowa chodzenia do szkoły, czyli tzw. fobia szkolna) czy zaburzenia jedzenia.
W życiu naszych uczniów mogą zaistnieć też bardzo trudne emocjonalnie zdarzenia losowe – jak śmierć lub poważna choroba bliskiej osoby, własna choroba przewlekła bądź rozpad małżeństwa rodziców.
Zaburzenia depresyjne, depresja (łac. depressio „głębokość” od deprimere „przygniatać”) jest to grupa zaburzeń psychicznych, pojęcie to stosuje się w terminologii psychiatrycznej i odnosi się do zespołów objawów depresyjnych występujących w przebiegu chorób afektywnych (nazywanych także zaburzeniami afektywnymi lub zaburzeniami nastroju).
Zespoły te objawiają się głównie:
- obniżeniem nastroju (smutkiem, przygnębieniem, niską samooceną, małą wiarą w siebie, poczuciem winy, pesymizmem, u części pacjentów myślami samobójczymi),
- niezdolnością do przeżywania przyjemności (anhedonią),
- spowolnieniem psychoruchowym,
- zaburzeniem rytmu dobowego (bezsennością lub nadmierną sennością),
- zmniejszeniem apetytu (rzadziej jego wzmożeniem)
Tradycyjny podział depresji ze względu na przyczyny obejmuje depresję endogenną – często utożsamianą z dużą depresją, uwarunkowaną biologicznie (m.in. genetycznie), charakteryzującą się brakiem uchwytnej przyczyny zewnętrznej (np. stresujących okoliczności lub przeżyć) oraz zwykle wysokim nasileniem dolegliwości i depresję egzogenną, inaczej depresję reaktywną – związaną z czynnikami psychospołecznymi lub poprzedzoną stresującymi, przytłaczającymi wydarzeniami np. utratą bliskiej osoby, niepowodzeniami życiowymi lub innymi problemami zdrowotnymi.
Co odróżnia depresję młodzieży od depresji dorosłych?
Młodzi ludzie nie mają wykształconych mechanizmów do wyrażania swoich potrzeb i emocji, a dzieci i młodzież mają ograniczone możliwości radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Często ukrywają swoje złe samopoczucie, bojąc się odrzucenia ze strony rówieśników.
Chęć dopasowania się do oczekiwań otoczenia jest u młodych ludzi dużo silniejsza niż u dorosłych. Jeżeli młody człowiek czuje, że z jakiegoś powodu odstaje od innych (np. z uwagi na wygląd fizyczny), może przeżywać to nieprzystosowanie w niezwykle silny sposób.
Dlatego też depresji może towarzyszyć zamykanie się we własnym świecie, unikanie rozmów czy aktywności. Szukanie sposobu ucieczki ma zapewnić poczucie bezpieczeństwa. Zachowania obronne mogą przebiegać też w sposób całkowicie odmienny tzn. dziecko może stać się hiperaktywne, kłótliwe lub aroganckie.
Każda zmiana w zachowaniu dziecka powinna zwrócić naszą uwagę. Młody człowiek nie przyzna się do tego, że potrzebuje pomocy. Bardzo często sam nie jest w stanie zrozumieć ani opisać swoich emocji, a co dopiero o nich opowiedzieć.
Justyna Plebanek
