Dokument zwany indywidualnym programem edukacyjno-terapeutycznym służy określonym celom. Ma zawierać opis działań, które doprowadzą do rozwoju naszego wychowanka. Jest to uczeń określany jako uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych z określoną niepełnosprawnością. Ta niepełnosprawność ewentualnie niepełnosprawności utrudniają lub uniemożliwiają nabywanie wiedzy i umiejętności tradycyjnymi, standardowymi metodami, przy użyciu powszechnie stosowanych narzędzi, form i środków. To od nas dorosłych – naszej wiedzy, doświadczenia, zaangażowania, zależy czy taki uczeń będzie istniał pełnią swego człowieczeństwa; czy szkoła stanie się dla niego atrakcyjnym miejscem, które pozwoli „oswajać” świat w przyjaznej, radosnej atmosferze. Nie traktuj zatem tego dokumentu jako nudnej, obowiązkowej „papierologii”.
Myśl o nim raczej jako o środku, który pomoże twojemu wychowankowi przejść przez życie z godnością, poczuciem własnej wartości i radości, jaką może przynieść wspólna praca nad pokonywaniem schorzenia oraz wszelkich trudności, które ze sobą niesie. Stąd nadrzędna zasada: bądź refleksyjny – stawiaj wyzwania przed uczniem, ale takie, które może pokonać; przed sobą, ale takie, które służą twojemu wychowankowi; przed rodzicami, ale takie, które dadzą im radość z sukcesów dziecka.
Uważna analiza obowiązujących dokumentów pozwoli ci określić, dla kogo należy opracować indywidualny program, co powinien zawierać, kto powinien brać udział w jego tworzeniu, jak jest rola poszczególnych członków zespołu, na jaki okres winien być zaplanowany. Dowiesz się też, kto i w jakim zakresie ma obowiązek udzielić ci pomocy w przygotowaniu tego dokumentu.
W rozporządzeniu w sprawie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych określono, dla jakich grup uczniów należy opracować IPET.
Są to uczniowie, którzy posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, niezależnie od typu szkoły czy placówki, w której pobierają naukę. Takie orzeczenie otrzymują uczniowie, u których stwierdzono różnego rodzaju niepełnosprawności: niewidomi i slabowidzący, niesłyszący i słabosłyszący, z upośledzeniem umysłowym, z autyzmem, z zespołem Aspergera, z niepełnosprawnością ruchowa, z afazją oraz z niepełnosprawnością sprzężoną czyli posiadający więcej niż jedna niepełnosprawność.
IPET musi zawierać:
1. Zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia
2. Rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem
3. Formy i metody pracy z uczniem
4. Formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej
5. Wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane (ustalone przez dyrektora)
6. Działania wspierające rodziców ucznia
7. Zakres współdziałania z poradniami, specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami.
8. Zajęcia specjalistyczne.
Warto już na tym etapie uzmysłowić sobie, że w pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych żaden nauczyciel nie jest sam. Wszelkie działania – w tym opracowanie indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego – są działaniami zespołowymi. Już ten pierwszy krok – poznawania zapisów prawa oświatowego w zakresie pracy z wychowankiem z niepełnosprawnością winien być wspólnym czytaniem i analizą.
Poznanie wychowanka to proces złożony. Składa się na niego osobisty kontakt z dzieckiem, analiza wszelkiej dostępnej dokumentacji ucznia, w tym jego prac, wytworów, rozmowy z innymi nauczycielami, rodzicami oraz zgromadzenie wiedzy o określonej niepełnosprawności. Nie bez znaczenia jest też możliwość poznania środowiska domowego ucznia, choć nie zawsze istnieje taka możliwość.
Nie wystarczy, jak niektórzy terapeuci dotychczas sądzili, poznać zakres niepełnosprawności dziecka, ale dużo więcej uwagi poświęcić rozpoznaniu jego możliwości i funkcji najmniej zaburzonych. Praca powinna opierać się na tendencjach współczesnej pedagogiki specjalnej, przejawiających się w takim podejściu do wychowania i nauczania, które przede wszystkim skierowane jest na usprawnianie funkcji najmniej zaburzonych, jak również koncentruje się na potencjalnych możliwościach i zdolnościach dziecka. Stymulowanie rozwoju, korygowanie, poprawianie nieprawidłowo funkcjonujących oraz kompensowanie, czyli równoważenie uszkodzeń lub utraconych funkcji narządów silniejszym rozwojem innych lub mniej uszkodzonych części tego samego narządu, zastępowanie jakiegoś działania, działaniem innym.
