Jacek Jagiełło
Nauczyciele zatrudnieni na stanowisku wychowawcy internatu pracują zgodnie z opracowanym przez dyrektora lub kierownika internatu grafikiem. Grafik ten powinien być tworzony zgodnie z zapisami Karty Nauczyciela, gdyż to pragmatyka nauczycielska w sposób szczegółowy określa wymiar czasu pracy nauczycieli.
Grafik zajęć w internacie precyzyjnie określa, w jakich godzinach oraz w jakim wymiarze mogą pracować nauczyciele w nim zatrudnieni.
Co do zasady, wymiar czasu pracy nauczyciela zatrudnionego na pełen etat nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo, jednak w przypadku pedagogów pracujących jako wychowawcy w internatach ulega on skróceniu do 30 godzin tygodniowo. Tak jak wcześniej wspomnieliśmy, tworząc grafik, należy kierować się przede wszystkim zapisami zawartymi we wspomnianej Karcie Nauczyciela. Jednak w przypadku kwestii spornych, których ustawa nie precyzuje, trzeba sięgnąć do kodeksu pracy.
Pedagodzy zatrudnieni w internacie wykonują swoje obowiązki nie tylko w ciągu dnia, lecz również w godzinach nocnych. Wynika to z charakteru placówki, jaką jest internat, zapewniający wychowankom całodobową opiekę nauczycieli. Układając grafik pracy, należy posiłkować się dodatkowo Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 maja 2001 r. w sprawie realizowania przez nauczycieli tygodniowego obowiązku wymiaru godzin zajęć wychowawczych w porze nocnej. Wymieniony akt prawny reguluje kwestię pracy we wskazanej porze oraz to, jak dokładnie takie dyżury powinny być rozliczane.
Nauczyciele na ogół wykonują swoje obowiązki w ciągu dnia, jednak w wyjątkowych sytuacjach mogą zostać zobligowani do pracy w godzinach nocnych. Wychowawca w internacie – ze względu na specyfikę miejsca, w którym jest zatrudniony – może pracować także w nocy. Jego zadaniem jest wtedy zapewnienie opieki wychowawczej uczniom przebywającym w placówce. Dyrektor internatu zobowiązany jest jednak przestrzegać pewnych zasad, zgodnie z którymi należy tworzyć grafik pracy wychowawcy. Jeśli pracownik wykonywał obowiązki w nocy przez co najmniej 8 godzin, to kolejny dzień powinien być dla niego dniem wolnym od pracy. Raz na dwa tygodnie nauczyciel ma prawo skorzystać z dwóch kolejnych nocy wolnych od pracy, przypadających w sobotę i niedzielę lub w niedzielę i poniedziałek. Wszyscy nauczyciele zatrudnieni w internacie powinni zostać równomiernie obciążeni pracą w godzinach nocnych. Nie dopuszcza się rozwiązania, w którym jedna osoba pracuje wyłącznie na zmiany dzienne, podczas gdy inna wykonuje pracę wyłącznie w nocy. Internat to miejsce, gdzie opieka wychowawcy musi być zapewniona całodobowo, stąd konieczność pełnienia dyżurów przez 24 godziny. Niemniej, praca w nocy jest znacznie bardziej obciążająca, co wynika z rytmu funkcjonowania organizmu ludzkiego. Ponadto nieco inna jest specyfika pracy pedagogów w ciągu dnia, inna natomiast w nocy. Nauczyciel w czasie dyżurów dziennych prowadzi zajęcia dydaktyczne, uwzględniając tym samym potrzeby oraz zainteresowania uczniów. Tymczasem podczas zmian nocnych głównym zadaniem nauczyciela jest sprawowanie opieki nad uczniami oraz interweniowanie w nagłych przypadkach, jeśli zachodzi taka potrzeba.
Układając grafik, należy pamiętać, że doba pracownicza nie jest tożsama z dniem pracy. Oznacza to, że dyżur poranny, który rozpoczyna się bezpośrednio po dyżurze nocnym, nie może być traktowany jako kolejny dzień pracy.
Osoba odpowiedzialna za przygotowanie grafiku pedagogów powinna mieć na uwadze fakt, iż dyżury poranne, popołudniowe oraz nocne należy rozłożyć równomiernie wobec wszystkich zatrudnionych. Dopuszcza się grafik, zgodnie z którym pedagog w danym tygodniu odbywa dyżur poranny, w kolejnym – popołudniowy, a w następnym – nocny.
