Poprzednie części artykułu znajdą Państwo tutaj i tutaj oraz tutaj.
Ciekawym elementem do analizy jest zapis w Ustawie o systemie oświaty, a obecnie w Prawie Oświatowym, który mówi, że jednym z głównych obowiązków nauczyciela jest troska o zdrowie uczniów. Zdrowie jako składowa bezpieczeństwa w szkole. Rodzic daje pod opiekę szkoły swoje zdrowe, a przede wszystkim żywe dziecko i dokładnie takie chce odebrać po lekcjach. Moim zdaniem to najważniejsze zadanie dyrektora – dbanie o zdrowie, a więc o życie uczniów. Minister Zdrowia w przypadku stanów nagłych, wymagających natychmiastowej interwencji lekarskiej zobowiązał dyrektorów, nauczycieli i pielęgniarki do podjęcia działań z zakresu pomocy przedmedycznej z uwzględnieniem posiadanych umiejętności oraz wezwania karetki pogotowia ratunkowego. Jednocześnie wskazał, że obowiązkiem dyrektora jest niezwłoczne zawiadomienie rodziców lub opiekunów prawnych dziecka[1]. Gdy w szkole jest pielęgniarka dyrektor ma komfort, że uczeń w potrzebie będzie właściwie zaopiekowany, uczniowi z przewlekłą chorobą będą podane leki. Jednak kłopot powstaje, gdy pielęgniarki w szkole nie ma. Powstaje pytanie, jakie działania musi podjąć dyrektor szkoły? Czy to on jest osobą upoważnioną np. do podania leków? Teoretycznie u dzieci przewlekle chorych (np. na cukrzycę) czynności te mogą wykonywać inne osoby, oczywiście przeszkolone w tym zakresie. Jednak taka osoba musi wyrazić na to zgodę. Dodatkowo, a wręcz obowiązkowo powinna podpisać zobowiązanie o podawaniu leków. Forma pisemna to tym razem bezpieczeństwo i ochrona nauczyciela i dyrektora. Kłopot jednak w tym, że dyrektor nie może narzucić nauczycielowi takiego obowiązku. Na przełomie ostatnich lat widać wyraźnie, że dzieci przyjmujące leki na stałe z powodu przewlekłej choroby w szkole jest coraz więcej i to jest niewątpliwie wyzwanie dla dyrektora.
A jak mają się szkolne realia w stosunku do zdrowia psychicznego? Jakie zasady ochrony zdrowia psychicznego może wdrażać w swojej szkole dyrektor i w jakiej formie? Dyrektor ma za zadanie organizowanie i prowadzenie działań w zakresie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym. Działania te mają być realizowane przez rozwijanie wiedzy i umiejętności potrzebnych człowiekowi do samorozwoju i samorealizacji, radzenia sobie ze stresami i wymaganiami środowiska oraz zwiększania kontroli nad swoim zdrowiem psychicznym, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, w tym zapobiegających nadużywaniu alkoholu, używaniu innych substancji psychoaktywnych i paleniu tytoniu.[2] Tylko że w epoce dynamicznej informatyzacji i cyfryzacji pojęcie zdrowia psychicznego i bezpieczeństwa w szkole nieco się rozszerza. Dyrektor zapewnia dostęp do Internetu, stosuje programy zabezpieczające uczniów przed dostępem do treści, które mogą im zaszkodzić i doprowadzić do wielu zaburzeń zdrowotnych. To oczywiste. Jednak musi zadbać również o to, aby nauczyciele przeprowadzali szereg działań edukacyjnych, które wskażą uczniom różnorodne zagrożenia korzystania z sieci. Jest to wyzwanie zarówno dla dyrektora szkoły jak i jego kadry. Swobodny dostęp do cyberprzestrzeni sprawia, że bezpieczeństwo i jego znaczenie nabiera nowego, niespotykanego wcześniej wymiaru. Wyniki badań ostatnich lat wskazują, że niemal wszyscy nastolatkowie korzystają z Internetu codziennie, w tym 80 proc. przez cały czas pobytu w domu. Inicjacja internetowa dzieci odbywa się średnio w 8-9 roku życia przy czym jej wiek z roku na rok się niebezpiecznie obniża. W tym samym czasie zasoby sieci w procesie uczenia się w szkole wykorzystuje mniej niż co trzeci uczeń. Warto się zastanowić jak to jest możliwe, skoro nowoczesne technologie i wirtualna rzeczywistość tak wciąga dzisiejszą młodzież, że nie lada wyczynem staje się oderwanie młodego człowieka od telefonu komórkowego bądź innego elektronicznego urządzenia podłączonego do Internetu. Dyrektor ma stać na straży bezpieczeństwa cyfrowego środowiska szkolnego. Jak ma to osiągnąć? Moim zdaniem współczesny dyrektor szkoły idąc z duchem czasu musi zdawać sobie sprawę, że uczniowie poznają świat głównie poprzez sieć cyfrową. W niej realizują swoje potrzeby poznawcze i komunikacyjne. Zatem jeśli rolą dyrektora jest zapewnienie bezpieczeństwa w sieci, to jego szkoła nie może zabraniać korzystania z sieci, wprowadzać rygorystyczne zakazy korzystania z sprzętu elektronicznego. Wręcz przeciwnie, ma zachęcać do korzystania z niego, ale w mądry, bezpieczny sposób. Ma pomóc w odkrywaniu właściwych zachowań w Internecie, bezpiecznym poruszaniu się po sieci, inteligentnym korzystaniu z portali społecznościowych. Dodatkowym, nie mniej ważnym zadaniem dyrektora jest uświadamianie rodzicom znaczenia wirtualnego świata w życiu ich dzieci.
Ciąg dalszy za tydzień!
[1] http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=1AAE4013 [2] Więcej w Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1996 r. w sprawie sposobu organizowania i prowadzenia działalności w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (Dz.U. 1996 nr 112 poz. 537 z późn.zm.)Małgorzata Dąbrowska – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
