Ewaluacja to proces zbierania i analizowania zebranych danych w obrębie obszaru poddanemu badaniom.
Do przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej obligują dyrektorów zapisy w rozporządzeniu MEN w sprawie sprawowania nadzoru pedagogicznego. Zgodnie z zapisem tam zawartym dyrektor ma obowiązek przeprowadzać ewaluacje i wykorzystywać ich wyniki do poprawy efektywności pracy szkoły/placówki. Proces ten ma zatem służyć wprowadzaniu pozytywnych zmian do działań szkolnych.
Rzetelnie przeprowadzona ewaluacja wzmacnia pozytywne aspekty pracy szkoły, a także niweluje lub minimalizuje ewentualne niedociągnięcia. Aby tak się stało, ewaluacja powinna być demokratyczna, rzetelna i transparentna .
Należy rozpocząć od dobrego planowania. Można to zrobić podczas sierpniowych spotkań rad pedagogicznych. Na takie zebranie warto zaprosić przedstawicieli wszystkich zainteresowanych odbiorców: przedstawicieli rodziców, uczniów, a także środowiska lokalnego, z którym szkoła współpracuje. Przy tej okazji ustala się obszar do badania, cel oraz czas realizacji.
Kolejnym etapem jest powołanie przez dyrektora zespołu zadaniowego, którego zadaniem staje się projektowanie i realizacja procesu ewaluacji.
Zespół zadaniowy opracowuje projekt ewaluacji, w którym oprócz szczegółowego harmonogramu zamieszcza się następujące informacje:
- obszar ewaluacji
- cele
- pytania kluczowe
- wskaźniki
- grupę badawczą
- metody prowadzenia badań
- narzędzia wykorzystane do badania
- czas realizacji
- forma raportu
- sposób prezentacji raportu.
Kolejny etap to opracowanie narzędzi badawczych oraz zbieranie danych, ich analiza i zestawienie wyników.
Etap kończący proces ewaluacyjny rozpoczyna się od opracowania raportu. Jest to dokument prezentujący przebieg i wyniki badań.
W raporcie umieszczamy informacje wskazujące na obszar poddany badaniu, cele ewaluacji, wykorzystane metody i narzędzia badawcze. Tutaj zamieszczamy wyniki badań, dajemy odpowiedzi na ustalone w projekcie pytania kluczowe.
Warto zadbać o sposób prezentacji wyników. Oprócz informacji słownych, tekstowych, dobrze jest wygenerować wykresy, które obrazowo zinterpretują wyniki.
Kończąc raport należy wygenerować wnioski i rekomendacje. Wnioski to stwierdzenie jak jest. Należy posługiwać się językiem faktów, a nie opinii czy ocen. Dla przykładu: „Na 5 z 10 obserwowanych lekcji nauczyciele podawali cele w języku ucznia”, „Na 3 z 10 obserwowanych lekcji nauczyciele wykorzystali metody aktywne, sprzyjające uczeniu się na lekcji”. Do tak sformułowanych wniosków niepotrzebne są dodatkowe interpretacje.
Rekomendacje to zadania, które należy zrealizować dla poprawy efektywności pracy w badanym obszarze, wykorzystując wnioski z ewaluacji.
Ostatnim etapem jest prezentacja raportu. Należy pamiętać, że odbiorcami są nie tylko dyrektor i nauczyciele, ale również rodzice i uczniowie, a czasem współpracujące za szkołą środowisko lokalne.
Raport można zaprezentować podczas zebrania z rodzicami, umieścić na stronie internetowej szkoły, wskazać miejsce w bibliotece szkolnej czy w skróconej wersji na tablicy ogłoszeń.
Niezmiernie istotne jest, aby był to dokument użyteczny, służący poprawie efektywności pracy szkoły, nie zalegający jedynie na półkach w segregatorach.
Po tak przeprowadzonej ewaluacji nie pozostaje już nic innego, jak wspólnie zastanowić się, w jaki sposób wykorzystać wyniki, jakie zadania zaplanować do realizacji, aby służyły zmianie na lepsze .
Powodzenia w działaniu!
