„nigdy nie uda nam się motywować ludzi i kierować nimi, jeżeli będziemy bali się zwracać im uwagę. Dyrektor szkoły powinien być stanowczy. Przywództwo nie jest równoznaczne z wygrywaniem w konkursach popularności”
C. Zieliński
W dobie zmian i coraz trudniejszych wyzwań, placówka oświatowa potrzebuje sprawnie działającego przywódcy. Dyrektor powinien przejawiać wysokie poczucie odpowiedzialności za szkołę, stwarzać odpowiednie warunki kształcenia, podejmować decyzje odnoszące się do rozwoju szkoły, a także mądrze wspierać pracę i rozwój zawodowy swoich pracowników. Najważniejszym zadaniem każdego dyrektora jest właściwa organizacja pracy w szkole, w tym przydzielenie obowiązków nauczycielom
i pozostałym podwładnym, a następnie nadzorowanie jej funkcjonowania.
Jednym z istotnych kroków, które powinien podjąć lider szkoły jest analiza stylu kierowania oraz ewentualne zmiany w tym zakresie.
Wybór odpowiedniego stylu zależy głównie od samej osoby dyrektora, jego wiedzy, doświadczeń i osobowości, ale także od pracowników oraz czynników sytuacyjnych. Myślę, że od razu warto wspomnieć, iż nie ma jednego idealnego stylu kierowania, który sprawdzałby się w każdym zespole. Gdyby istniał, każdy dyrektor wdrożyłby go w swojej szkole. Każda placówka jest inna, ma swoją specyfikę, ludzie w niej pracujący również są niepowtarzalni. Chcąc zastosować dany styl, dyrektor oprócz zaznajomienia się ze specyfiką zakładu, powinien przede wszystkim poznać swoje mocne i słabe strony, a swoje działania dostosowywać elastycznie do sytuacji. Nie może usztywniać się na nowe rozwiązania i zamykać tylko w swojej wizji, bo akurat w tym przypadku może okazać się to niekorzystne dla dobra szkoły.
Od stylu kierowania, posiadanych kompetencji dyrektora placówki, jego umiejętności zarządzania, ale także umiejętności interpersonalnych zależy rozwój szkoły.
Ważną kompetencją jest umiejętność zarządzania personelem. Często dyrektor jest wybierany ze znanego mu grona pedagogicznego, zna wszystkich nauczycieli, ma też swoje sympatie i antypatie. Celem lidera szkoły wobec współpracowników powinno być doprowadzenie ich do mistrzostwa w tym, czym się zajmują, a nie jest to łatwe zadanie. Wymaga odpowiedniego motywowania. Aby to zrobić, dyrektor musi poznać ludzi, z którymi pracuje, ich mocne i słabe strony, wiedzieć co działa na nich motywująco, a co wręcz przeciwnie Jest to podstawowa umiejętność kierownika, ponieważ bez znajomości ludzi, nie jest możliwe, a tym bardziej skuteczne oddziaływanie na nich, przewidywanie ich zachowań i efektywne motywowanie. Jednym ze sposobów motywowania jest przydzielanie pracownikom zadań nieznacznie przekraczających ich możliwości. Nie musimy wszystkiego robić sami, po to mamy wykwalifikowany zespół, który odciąży nas od niektórych obowiązków. Warto delegować niektóre zadania innym, po to, by poczuli się częścią zespołu, a realizacja powierzonych czynności dawała im poczucie satysfakcji i sukcesu. Aby uzyskać dobre efekty pracy, dyrektor powinien związać pracownika z placówką, sprawić, by czuł się on odpowiedzialny za jej funkcjonowanie.
Nieustannie zmieniająca się rzeczywistość wymusza wprowadzanie nowych rozwiązań, metod, innowacji, które decydują o jakości pracy szkoły. Dyrektor powinien cechować się wyobraźnią i kreatywnością, które pomogą mu tworzyć nowe rozwiązania ulepszające działanie placówki. Dzięki kreatywności możemy wykorzystywać istniejące rozwiązania w celu tworzenia nowych. Osoby kreatywne to takie, które są otwarte na zmiany, nie boją się ich, a wręcz przeciwnie, traktują je jako motywację do poszukiwania i tworzenia nowych koncepcji i rozwiązań. To również takie osoby, które swoim nastawieniem i działaniem zachęcają innych do wdrażania i doskonalenia nowych pomysłów.
Myślę, że większość dyrektorów po osiągnięciu sukcesu, nie zastanawia się, jak mogą stać się jeszcze lepszymi. Osiadają na laurach, a być może po prostu boją się nowych zmian i wyzwań. Jednak w dobie zmieniających się czasów, nie można sobie pozwolić na zastój, nie można popadać w marazm. Mówi się, że kto nie idzie do przodu, ten się cofa. I właśnie tak dzieje się teraz w oświacie. Bycie liderem polega na przewidywaniu i dokonywaniu modyfikacji z wyprzedzeniem, w stosunku do wymogów zmieniającej się rzeczywistości. Jeżeli nie będziemy podążać za zmianami, nie stworzymy dobrej placówki.
Karolina Żebrowska – uczestniczka Kursu Kwalifikacyjnego Zarządzanie Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR.
