Coach jest kimś, kto mówi ci, czego nie chcesz słyszeć, który widzi to, czego nie chcesz widzieć – po to, żebyś był kimś, kim zawsze chciałeś być.
Tom Landry
Coaching w języku polskim oznacza po prostu trening. Czy jest to stare zjawisko w nowym przebraniu, żeby wyglądało bardziej atrakcyjnie? Czy też zupełnie nowa, rewolucyjna metoda wspierania rozwoju? Niewątpliwie jest jednym i drugim. Wykorzystuje niektóre narzędzia znane z arsenału trenera sportowego, połączone jednak z pewnego rodzaju innowacją. Odmienne jednak od klasycznego stylu znanego na przykład ze sportu, koncentruje się raczej na całym życiu jednostki niż na jednej wybranej dziedzinie.
Coaching jest w ostatnich latach jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się dziedzin na świecie. Jego popularność wynika z faktu, że przynosi nadzwyczajne efekty i pomaga osiągnąć ludziom sukcesy w życiu zarówno zawodowym, jak i prywatnym. Największym sekretem popularności coachingu jest to, że nie ma w nim żadnych sekretów. Proces coachingu oparty jest na zaangażowaniu dwóch osób: coacha (trenera) oraz klienta. Gdy zabraknie tego niezwykle ważnego elementu, coaching może zakończyć się rozczarowaniem po obu stronach. Coaching to forma wsparcia, którą można stosować praktycznie wszędzie: w pracy, szkole, w organizacjach pozarządowych, w pomocy psychologicznej i społecznej, a także w rozmowie z przyjacielem, który ma kłopoty i zwrócił się do nas o pomoc. Jest to forma pomagania, która nie jest ani terapią, ani doradzaniem. Coach pomaga drugiej osobie, zadając odpowiednie pytania, które pozwalają jej uporządkować wewnętrzny chaos i znaleźć właściwą odpowiedź w sobie. Właśnie umiejętność zadawania właściwych pytań jest podstawowym narzędziem pracy coacha. Ale nie tylko. To co być może jest najważniejsze, to zaangażowanie w proces, a także wiara w to, iż cel można osiągnąć. Coach jest przekonany, że osoba, z którą pracuje, ma w sobie niezbędny potencjał, aby odpowiedzieć na własne pytania, rozwiązać swoje problemy i dojść tam, dokąd zmierza. To przekonanie pozwala mu być nie doradcą, a jedynie przewodnikiem swojego klienta na pokrytej wybojami drodze do upragnionego celu.
Dyrektor nie musi być ekspertem, aby stosować coaching w swojej organizacji. Sukces coachingu polega na tym, że nie trzeba mieć formalnego wykształcenia psychologa, aby móc go stasować. Najważniejsze jest to, aby to co mówił dyrektor swojemu zespołowi, było naprawdę wiarygodne, a wiarygodność była potwierdzona jego wiedzą i doświadczeniem w danej dziedzinie. Jednak musi pamiętać, że to, iż jest w czymś dobry, niekoniecznie czyni z niego efektywnego coacha. Nie zawsze sportowcy osiągający najlepsze wyniki są świetnymi trenerami i potrafią przekazać swoją wiedzę mniej doświadczonym sportowcom. Aby odnieść sukces i pomagać ludziom osiągać więcej, dyrektor musi przede wszystkim mieć wolę tego, aby inwestować swój czas dla dobra innych i organizacji, którą zarządza. Ważne jest, aby miał wewnętrzne przekonanie, że ludzie mogą osiągnąć więcej, jeżeli będą do tego odpowiednio zmotywowani, i nie oczekiwał zbyt wiele wdzięczności, za to co robi.
Jako coach dyrektor powinien posiadać kilka niezbędnych umiejętności, które pomogą mu odnieść sukces w tej roli. Są to przede wszystkim tzw. umiejętności miękkie, jak np.: umiejętność budowania relacji, wysoki stopień komunikatywności, umiejętność zadawania pytań, udzielenia informacji zwrotnych, ale też bycie otwartym na otrzymywanie informacji zwrotnej, umiejętność aktywnego słuchania, wpływania na innych i motywowania. Ważną kompetencją coacha – dyrektora jest umiejętność obserwowania i myślenia analitycznego, która pozwala trafnie interpretować zaistniałe sytuacje. Ustawiczne samokształcenie jest niezbędnym warunkiem tego, aby mógł uczyć innych. Niezwykle ważna jest wysoka kultura osobista, która pomaga wybrnąć taktownie z trudnych sytuacji. Coach- dyrektor, będzie pomagać innym osiągać wyniki na wyższym poziomie, jeżeli sam będzie potrafił tworzyć wizje i rysować w wyobraźni swojego zespołu pożądane przez niego wyniki. Niezwykle ważne jest, aby miał wiarę we własne możliwości. Musi być również przygotowany na granie tzw. „drugich skrzypiec”, ponieważ ta relacja, to nie poszukiwanie chwały dla siebie, ale dla swoich współpracowników. Powinien mieć pewnego rodzaju wrażliwość, która pozwoli na rozpoznanie takiego momentu, kiedy powinien się wycofać. Ważnym elementem jest również poczucie humoru, które pozwala rozładować atmosferę w trudnych sytuacjach.
Fundamentalną kompetencją coacha – dyrektora, jest umiejętność nawiązywania kontaktu i budowania klimatu zaufania w relacji z klientem. Bez tego nie będzie osiągał wymiernych efektów. Sukces tak pojmowanej roli dyrektora, będzie zależał od jego umiejętności zaangażowania się w cały proces. W języku angielskim, słowem, które ma oddawać tę atmosferę między ludźmi, jest „rapport”. Trudno je przetłumaczyć na język polski. Bywa tłumaczone jako: wzajemne porozumienie, dobre relacje, dobry kontakt. Innymi słowy – oznacza harmonię zachowania dyrektora z zachowaniem innych. Odbywa się to, nie tylko na poziomie mowy ciała poprzez odzwierciedlenie i dopasowanie, ale odwołuje się do stylu porozumiewania rozmówców i ich wzajemnych oczekiwań. Jest to tworzenie klimatu, który sprzyja dyskusji, wymianie poglądów w atmosferze wzajemnego szacunku.
Katarzyna Dworok
