W dniu 17 grudnia ubiegłego roku weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego z dnia 23 października 2019 r. (UE 2019/1937) w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii potocznie nazywana „dyrektywa o sygnalistach”.
W ostatnich dniach dyrektorzy jednostek oświatowych informują nas o wielu przypadkach zgłoszeń tzw. sygnalistów, które już wpływają do szkół. W zeszłym tygodniu do skrzynki mailowej jednej ze szkół trafiła korespondencja od „sygnalisty społecznego”, dotycząca naruszenia prawa dzieci w kontekście szczepień. Tenże „sygnalista społeczny” wyznaczył termin na odpowiedź zgodnie z dyrektywą.
Takich maili i korespondencji, z pewnością, będzie przybywać. Pytacie Państwo jak postąpić w takiej sytuacji?
Odpowiedź nie jest prosta, bo jak Państwo z pewnością wiedzą, nie udało się naszemu krajowi implementować przepisów dyrektywy i uchwalić stosownej ustawy. Jak podają źródła rządowe, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to I kwartał 2022 r. W obecnej sytuacji, jeżeli do szkoły lub placówki wpłynie zgłoszenie sygnalisty, obowiązkiem pracodawcy, a więc dyrektorów jest realizacja obowiązku wskazanego w dyrektywie i zagwarantowanie sygnaliście rozpatrzenia jego zgłoszenia.
Konieczność bezpośredniego stosowania dyrektywy w przypadkach relacji wertykalnych: obywatel – podmiot, którego działalność stanowi „emanacje funkcji państwa” wynika z utrwalonego stanowiska Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Tzw. „dyrektywa o sygnalistach” jest aktem prawnym szczegółowym, jasnym i precyzyjnym. Dlatego tez eksperci wskazują na bezpośrednią konieczność stosowania jej zapisów, w szczególności wtedy, gdy do jednostki wpłynie zgłoszenie sygnalisty. Wówczas, musi być ono rozpatrzone zgodnie z zasadami wskazanymi w wewnętrznej procedurze obowiązującej w danej jednostce oświatowej.
Niestety, musimy liczyć się z tym, że zgłoszenia wpływać będą, bo odbieramy od Państwa wiele sygnałów w tej sprawie. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby już teraz wdrożyć w placówkach procedury przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń, a po wejściu w życie polskiej ustawy dostosować je do jej zapisów.
W kwestii formalnego wdrożenia regulaminu (procedury) pamiętać należy, że dyrektywa unijna nie wymaga konsultacji jej treści z organizacjami związkowymi. Wynika z tego, że na dzień dzisiejszy, nie muszą Państwo przekazywać projektów regulaminów do związków, bo nie ma podstawy prawnej do takiego działania.
Zapraszamy również do skorzystania z naszej oferty konsultacji w razie wątpliwości w zakresie wdrażania procedury zgłoszeń wewnętrznych oraz rozpatrywania ewentualnych zawiadomień sygnalistów.
Justyna Świder
