Podstawa programowa zakłada indywidualizację procesu kształcenia, ukierunkowaną na ucznia. W związku z tym, bardzo istotne jest umiejętne podejmowanie takich działań (obserwowanie, odkrywanie, rozwijanie, czy dostosowanie wymagań), które będą wsparciem zarówno dla deficytów edukacyjnych i trudności ucznia, jak i zagospodarowaniem rozwojowym jego zdolności. Indywidualizacja nauczania dotyczy również dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie. Analizując ważne z punktu widzenia prawa oświatowego dokumenty czytamy miedzy innymi, że „System oświaty zapewnia w szczególności dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej; możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną, niedostosowaną społecznie i zagrożoną niedostosowaniem społecznym, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami. (Ustawa o systemie oświaty, Art.1). Zatem nauczyciel jest zobowiązany do indywidualizowania pracy z uczniem zarówno na obowiązkowych, jak i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, zgodnie z jego potrzebami i możliwościami edukacyjnymi, rozwojowymi, czy psychofizycznymi. Indywidualizacja uczenia, to dostosowanie wszystkich działań, które będą wpisywać się w swego rodzaju strategię edukacyjną ukierunkowaną na konkretny przypadek ucznia, przy pełnej świadomości nauczyciela, że to po stronie ucznia właśnie leży prawo do osiągania celu, jakim jest zdobywanie wiedzy oraz umiejętności, w tempie, metodach, formach pracy i zakresie materiału dostosowanych do jego indywidualnych predyspozycji. Nauczyciel natomiast zadba o odpowiednią metodykę oraz zapewnienie bezpiecznych warunków i przyjaznej atmosfery do nauki.
Wyzwaniem będzie z pewnością podejście indywidualne, przy jednoczesnej konieczności organizacji pracy całej klasy, zwłaszcza, jeżeli mamy do czynienia z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, do których należą również uczniowie niedostosowani społecznie.
Pierwszym krokiem profesjonalnej i efektywnej współpracy z takim uczniem będzie celna diagnoza, którą w placówkach wyspecjalizowanych do pracy z tego typu młodzieżą zaczyna się od analizy wszystkich (nie tylko orzeczenia o potrzebach kształcenia specjalnego) dokumentów, informacji, od wdrożenia testów sprawdzających funkcjonowanie ucznia w różnych obszarach. W diagnozie bierze udział zespół do spraw wielospecjalistycznej oceny osiągnięć ucznia a spostrzeżenia i wnioski zasilają treścią dokument, jakim jest indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny.
Istotą rzeczy będzie tu dobranie odpowiednich metod i form pracy z uczniem, zintegrowanie działań nauczycieli, wychowawców i specjalistów, prowadzących zajęcia, określenie form i okresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane. Metody najczęściej rekomendowane w orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego, to zindywidualizowanie i dostosowanie sposobów komunikacji, dzielenie materiału na mniejsze partie, szybka i konkretna informacja zwrotna, powtarzanie poleceń, wydłużanie czasu pracy, metody poglądowe, techniki kontroli złości, mapy myśli itp. W okresie 30 dni od przybycia wychowanka do placówki IPET powinien być gotowy.
