Sposób w jaki się porozumiewamy definiuje charakter naszych relacji z innymi ludźmi. Zarządzanie szkołą to nic innego jak podejmowanie decyzji na podstawie informacji, które do nas docierają, a które następnie przekazujemy dalej pozostałym członkom społeczności szkolnej. Funkcjonowanie szkoły oparte jest na przepływie informacji pomiędzy grupą zainteresowanych: dyrekcją, rodzicami, nauczycielami, pracownikami szkoły i uczniami. Działania jakie podejmuje dyrektor w tym zakresie są niezwykle wiążące i mogą prowadzić zarówno do powstawania jak i do rozwiązywania problemów. Zatem trafność i skuteczność podejmowanych decyzji w dużej mierze zależą od dyrektora i jego umiejętności komunikowania się z członkami społeczności szkolnej. Właśnie dlatego zaciekawiła mnie tematyka narzędzi komunikacyjnych wykorzystywanych przez dyrektora w swojej codziennej pracy.
Jak komunikować się skutecznie? Jakich błędów unikać? Jakimi narzędziami może dysponować dyrektor? Czy komunikacja niewerbalna jest równie istotna jak komunikacja werbalna? Na te i inne pytania postaram się znaleźć odpowiedź w poniższym tekście.
Wybrane przeze mnie zagadnienie zostanie omówione przez pryzmat moich prywatnych obserwacji- tego z jakimi dyrektorami współpracowałam w trakcie swojej piętnastoletniej praktyki zawodowej (a było ich wielu). Typ osobowości jaki posiada „szef” , według mnie, również rzutuje na wybierane przez siebie narzędzia komunikacji. I tak dyrektor, który potrafi odpowiednio wykorzystać stosowane przez siebie sygnały mimiczne: np. uśmiech, spojrzenie, zmarszczenie brwi czy mowę ciała, nie będzie musiał sięgać po środki pisemne, które w niektórych sytuacjach mają charakter zbyt formalny i biurokratyczny. Równocześnie odczytywanie emocji innych ludzi, z którymi współpracujemy, jest umiejętnością nad wyraz przydatną.
Z drugiej strony, żyjemy w świecie zdominowanym przez środki masowego przekazu, również w edukacji. Już samo wykorzystywanie dzienniczka internetowego oraz skala i zakres informacji, które docierają do nas z różnych źródeł np. na piśmie z instytucji, z którymi współpracuje szkoła i od których jest zależna, powoduje, że dyrektor powinien posiadać rozwinięte umiejętności analityczne. Z dnia na dzień, informacji tych przybywa, a więc odpowiednia ich selekcja to część pracy nauczyciela i dyrektora.
Z mojego doświadczenia wynika, że zarządzanie zespołem nauczycieli bazuje na codziennym przepływie informacji. Istotny jest również czas w jakim wiadomość dociera do zainteresowanych oraz sposób przekazu jej treści. Problemy, które generują się w szkołach, niejednokrotnie wynikają z braku informacji, bądź zbyt późnego ich przekazania danej osobie lub grupie. Zatem celowe jest działanie zapobieganiu wymienionym przeze mnie powyżej błędom w komunikacji. Biegłość w formułowaniu różnorakich odpowiedzi w formie pisemnej, to zdecydowanie kolejna cecha pożądana u dobrego dyrektora. Styl, ton, leksyka i format wypowiedzi jakie dyrekcja stosuje w pracy codziennej, zależą od osoby piastującej stanowisko i nie powinny opierać się na umiejętnościach osoby zatrudnionej w sekretariacie szkolnym.
Podsumowując, tematyka narzędzi komunikacyjnych w pracy dyrektora to zagadnienie złożone, obejmujące różne rodzaje komunikacji werbalnej i niewerbalnej, uzależnione od osobowości dyrekcji oraz wachlarza jego/jej posiadanych umiejętności. W dwudziestym pierwszym wieku, środki komunikacji zmieniają się wraz z wykorzystywaną przez nas technologią. Do sprawnego funkcjonowania szkoły nie wystarcza dziś rozmowa w zaciszu gabinetu, pokoju nauczycielskim czy też na korytarzu. Równie ważnymi elementami komunikacji są: mail, telefon, wiadomości tekstowe (sms) a kto wie, może wkrótce rozmowa za pomocą komunikatorów internetowych typu WhatsApp, Viber czy Messenger Facebook?
Katarzyna Bolesta-Siwek – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli Eko-Tur
