Pierwszą część artykułu znajdą Państwo tutaj.
Wyniki badań dotyczące wpływu osobowości na wyniki w nauce nie są jednoznaczne, część z nich pokazuje silny związek a część – brak znaczących powiązań. Jeszcze inna grupa badań sugeruje, ze związek ten jest zależny od kontekstu edukacyjnego.
Szczegółowo badano wpływ samooceny na wyniki w nauce. I tak w wielu badaniach przeprowadzonych wśród młodzieży szkół średnich stwierdzono między innymi: bardziej pozytywny stosunek do siebie u chłopców uzdolnionych o dobrych wynikach w nauce w porównaniu z chłopcami uzdolnionymi ale nie osiągającymi odpowiednich wyników (Shaw 1960, za: Radochoński 1993), istnienie silnej zależności między samooceną a wynikami w nauce (Fink 1962, za: Radochoński 1993), wyższą średnią samoocenę u dziewcząt o wysokich osiągnięciach szkolnych w porównaniu z dziewczętami o niskich osiągnięciach (Sinha, Sharma 1975, za: Radochoński 1993 Radochoński 1993). W innych badaniach dotyczących zależności osiągnięć szkolnych i obrazu siebie w okresie dorastania zwrócono uwagę na różne wzorce rozwojowe dla dziewcząt i chłopców. Silna pozytywna zależność występuje u wszystkich dorastających do 14 roku życia, w późniejszych latach zaobserwowano wzrost siły zależności u chłopców, natomiast jej spadek u dziewcząt (Roberts i in. 1990, za: Radochoński 1993)
W polskich badaniach uczniów uzdolnionych Borzym (1978, za: Radochoński 1993) stwierdziła występowanie wyższej samooceny globalnej u uczniów zdolnych, dobrze uczących się w porównaniu z uczniami uczącymi się źle. W badaniach młodzieży licealnej Kulas (1986, za: Radochoński 1993) uzyskał istotne różnice w osiągnięciach szkolnych (mierzonych średnią ocen ze wszystkich przedmiotów) między uczniami o różnym poziomie samooceny. Uczniowie o wysokiej samoocenie charakteryzowali się najwyższym poziomem osiągnięć szkolnych a uczniowie o niskiej samoocenie uzyskiwali w porównaniu z rówieśnikami istotnie niższe wyniki w nauce szkolnej.
W badaniach nad innymi wymiarami osobowości i ich wpływie na osiągnięcia szkolne, stwierdzono, że najsilniejszym predyktorem jest sumienność, która wpływa pozytywnie na wyniki w nauce niezależnie od poziomu kształcenia czy formy sprawdzania wiedzy (Rothstein, Paunonen, Rush i King, 1994, za: Strelau i Zawadzki 2011), mimo, że osoby sumienne potrzebują więcej czasu na naukę. Najsłabszym predyktorem zaś ugodowość , dla której uzyskiwano różne wyniki mówiące zarówno o dodatnich jak i ujemnych związkach z osiągnięciami szkolnymi. Uważa się , że niska ugodowość rzutuje jednoznacznie negatywnie na wyniki w nauce uczniów szczególnie agresywnych (De Raad i Schouwenburg, 1996, za: Strelau i Zawadzki 2011). Negatywna rola neurotyczności wzrasta wraz z poziomem kształcenia. Jej znaczenie jest niewielkie jeszcze w szkołach średnich, wzrasta dopiero na poziomie kształcenia akademickiego (Chamorro-Premuzic, 2006, De Raad i Schouwenburg, 1996, za: Strelau i Zawadzki, 2011). Pozytywna rola otwartości na doświadczenie, podobnie jak w przypadku neurotyczności też rośnie wraz z poziomem kształcenia (Gray i Watson, 2002, za: Strelau i Zawadzki, 2011). Ekstrawersja pozytywnie warunkuje osiągnięcia w młodszym wieku szkolnym, ale już na poziomie szkoły średniej jej wpływ na wyniki jest ujemny. Rola ekstrawersji może mieć związek z formą uczenia- innej w szkole podstawowej i innej w ponagimnazjalnej (De Raad, za: Strelau i Zawadzki, 2011).
Jeszcze w innych badaniach stwierdzono związek między wynikami w nauce a potrzeba na aprobatę społeczną.
Bibliografia:
- Bąbel P. (2006) Osobowość ucznia, Psychologia w szkole, nr 3, s. 41-50
- Brzozowski P., Drwal R. Ł. (1995) Kwestionariusz Osobowości Eysencka, Polska adaptacja EPQ-R, Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych PTP,
- Drat – Ruszczak K., Oleś P.K. Osobowość w: Strelau J., Doliński D. (red.) (2011) Psychologia akademicka, Podręcznik, tom 1, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
- Fecenec D. (2008) Wielowymiarowy Kwestionariusz samooceny MSEI, Polska adaptacja, Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych
- Lesiak-Bielawska E. D. (2007) Osobowość ucznia a sukces w nauce języka obcego, Języki Obce w Szkole, Nr 5, s. 3-9
- Łyssakowska – Wencel B., Wencel J. (red.) (1988) Encyklopedia Psychologii, Fundacja Innowacja
- Mądrzycki T. (1996) Osobowość jako system tworzący i realizujący plany, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
- Okoń W. (2001) Nowy Słownik Pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie Żak
- Radochoński M. (red.) (1993) Osobowość a wyniki w nauce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie
10. Sillamy N. (1994) Słownik Psychologii, Książnica
11. Strelau J., Zawadzki B. Psychologia Różnic Indywidualnych, w: Strelau J., Doliński D. (red.) (2011) Psychologia akademicka, Podręcznik, tom 1, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
12. Zimbardo G., Gering J. (2012) Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN
