W systemie edukacji od 1 września zaszły poważne zmiany. Zlikwidowano gimnazja i powrócono do systemu ośmioklasowej szkoły podstawowej. Zmiany te wiążą się z poważnymi wyzwaniami, przed jakimi stają uczniowie, ich rodzice i kadra pedagogiczna. Nauczyciele gimnazjów, które przekształcono w szkoły podstawowe potrzebują wsparcia w radzeniu sobie z wyzwaniami wychowawczymi związanymi ze zmianami w systemie oświaty, oraz zmianami rozwojowymi dzieci w klasach IV – VI. Konieczne jest przygotowanie i zapoznanie z podstawową wiedzą na temat wychowania w okresie rozwojowym obejmującym dzieci w klasach IV – VI, a także zrozumienie, jak wykorzystać kompetencje wychowawcze w konkretnych sytuacjach związanych z sytuacjami, z jakimi w swojej pracy spotykają się nauczyciele. Pierwszym krokiem uczynionym przez nauczyciela może być uświadomienie sobie różnic dzielących edukację uczniów klas czwartych od nauczania w klasach starszych.
O czym powinien pamiętać nauczyciel, który wcześniej pracował w gimnazjum:
- Dziesięciolatek jest radosny – pozytywnie nastawiony do świata; lubi cały świat, a szczególnie swoich rodziców – silny autorytet ojców i dorosłych.
- Uczeń klasy czwartej jest tolerancyjny i przyjacielski.
- W klasach IV – VI następuje budowanie pierwszych przyjaźni, opartych nie tylko na wspólnej zabawie, ale także na lojalności, wzajemnej pomocy i zaufaniu.
- U uczniów klas czwartych występuje niezdolność rozumowania hipotetyczno – dedukcyjnego.
- W czasie lekcji występuje trudność przeprowadzania operacji na materiale, który nie jest odzwierciedlony w rzeczywistości.
- Uczenie na konkretach i inne tempo pracy jest typowe dla tej grupy wiekowej.
- Rozwój fizyczny dzieci w środkowym wieku szkolnym jest zróżnicowany. Po raz pierwszy wyraźnie zaznaczają się w rozwoju różnice pomiędzy chłopcami i dziewczynkami oraz indywidualne – pomiędzy poszczególnymi dziećmi.
- Grupy rówieśnicze powiększają się i dzielą według płci. Dziewczynki mają tendencję do budowania małych i raczej stabilnych grup, chłopcy z kolei tworzą grupy większe, charakteryzujące się częstszą i dalszą eksploracją środowiska fizycznego.
- Grupy rówieśnicze stanowią, obok szkoły, główne środowisko uczenia się dzieci.
- Ważniejszą rolę od rodziców, nauczycieli i innych dorosłych zaczynają odgrywać w życiu dziecka rówieśnicy. W grupie rówieśniczej tworzą się zręby tożsamości społecznej.
- Potrzeba afiliacji (bliskiego związku) jest powszechną potrzebą dzieci klas czwartych.
- Od klasy czwartej jednego nauczyciela zastępuje grupa innych, nowy wychowawca ma z klasą kilka, a bywa, że tylko jedną godzinę w tygodniu przez co niektóre problemy umykają uwadze i nie zostają rozwiązane.
- Wychowawca mógłby stać się osobą gwarantującą dzieciom poczucie bezpieczeństwa, co zmniejszyłoby stres spowodowany przejściem do klasy czwartej i rozstaniem z dobrze znanym wychowawcą klas I – III.
